Ένα από τα λαοφιλέστερα ποιήματα της ελληνορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης και φιλολογικό μνημείο άφταστης τελειότητας. Ένας ύμνος προς την Παναγία, που, όταν ψάλλεται στις εκκλησίες κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, προκαλεί ρίγη αληθινής συγκίνησης και πνευματικής ανάτασης στους πιστούς.
«Ακάθιστος Ύμνος» ονομάστηκε, επειδή, όταν ψάλλεται, το εκκλησίασμα στέκεται όρθιο, ενώ η εναλλακτική ονομασία του «Χαιρετισμοί», προέρχεται από τη συχνά επαναλαμβανόμενη λέξη Χαίρε.
Ο Ακάθιστος Ύμνος ψάλλεται τμηματικά το βράδυ της Παρασκευής των τεσσάρων πρώτων εβδομάδων των Νηστειών και ολόκληρο το βράδυ της Παρασκευή της πέμπτης εβδομάδας των Νηστειών, κατά τη διάρκεια της Ακολουθίας του Ακάθιστου Ύμνου. Αποτελείται από το προοίμιο «Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια» και 24 οίκους (στροφές) με αλφαβητική ακροστιχίδα από το Α έως το Ω. Το πρώτο μέρος του ποιήματος (Α-Μ) αναφέρεται σε επεισόδια από τη ζωή της Παναγίας (Ευαγγελισμός, Γέννηση του Ιησού, Υπαπαντή κ.ά.) και το δεύτερο μέρος (Ν-Ω) σε θεολογικά θέματα. Αναφέρεται γενικότερα στην ενανθρώπιση του Ιησού και τη σωτηρία των ανθρώπων, ενώ εξαίρεται η συμβολή της Παναγίας.
Τις πρώτες τέσσερις Παρασκευές της Μεγάλης Σαρακοστής απαγγέλλει από μία στάση (έξι οίκους), δηλαδή την πρώτη Παρασκευή (Α’ Χαιρετισμοί) τους οίκους Α-Ζ, τη δεύτερη (Β’ Χαιρετισμοί) τους Η-Μ, την τρίτη (Γ’ Χαιρετισμοί) τους Ν-Σ, την τέταρτη (Δ’ Χαιρετισμοί) τους Τ-Ω. Την πέμπτη Παρασκευή (τού Ακαθίστου Ύμνου) απαγγέλλει όλους μαζί.
«Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια,
Ως λυτρωθείσα των δεινών ευχαριστήρια,
Αναγράφω Σοι η Πόλις Σου Θεοτόκε.
Αλλ’ ως έχουσα το κράτος απροσμάχητον,
Εκ παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον,
Ίνα κράζω Σοι Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε».
Τι υπέροχα ελληνικά! Πόσο μιλάνε στο νου και στην καρδιά μας οι λέξεις που συνθέτουν τον υπέροχο αυτό ύμνο! Διαλεγμένες μία προς μία. Με πυκνό φορτίο περιεχομένου. Με δοξολογικό και ευχαριστήριο σκοπό. Ποιο άλλο υμνικό κείμενο και ποιο άλλο μέλος συνεγείρει τις καρδιές μας, όπως και όσο το «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ…»; Ας ψάλλουμε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας, το «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ…» και ως ικετήρια προσευχή στους τόσο δύσκολους καιρούς που διανύουμε!