“Μάνα μου, εγώ ‘μαι τ’ άμοιρο, το σκοτεινό τρυγόνι, όπου το δέρνει ο άνεμος, βροχή που το πληγώνει…”. Είναι δύο πρώτο στίχοι από το νεανικό ποίημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη” προς τη μητέρα μου”, γραμμένα πίσω από ένα γράμμα του, το 1874.
Μάνα, φόρος τιμής και σεβασμός προς το αιώνιο πανανθρώπινο σύμβολο ανιδιοτελούς αγάπης και αφοσίωσης. Όχι μόνο η ποίηση και η μουσική, αλλά και ο χρωστήρας και η σμίλη πρόσφεραν αριστουργήματα της τέχνης για να την εξυπηρετήσουν. Μάνα δεν είναι μόνο εκείνη που γεννάει, αλλά και εκείνη που με τη μεγάλη της καρδιά αγκαλιάζει με μητρική στοργή τον ανθρώπινο πόνο.
Πηγή ανεξάντλητης έμπνευσης που χωρίς τη γλυκιά και ηρωική μορφή της σίγουρα ο κόσμος μας θα ήταν πολύ χειρότερος.
Η μάνα μας. Ένα όνομα που το άκουσμά του μάς προξενεί τόσο χαρά, τόση λαχτάρα. Ένα πρόσωπο που αγαπάμε τόσο πολύ, ένα πρόσωπο που λατρεύουμε! Κι εκείνα τα μάτια, τα τόσο εκφραστικά! Είναι τα μόνα που στις δύσκολες στιγμές μάς κοιτάζουν με απέραντη στοργή και μας κάνουν να της εξομολογηθούμε κάθε μας πάθημα.
Στην αγκαλιά της μάνας μας βρίσκουμε στοργή, σιγουριά και ασφάλεια. Και όταν κάποτε μάς μαλώνει κανένας για κάτι, στην αγκαλιά της πάλι βρίσκουμε ανακούφιση και παρηγοριά. Η μάνα διαισθάνεται τον κίνδυνο του παιδιού της και το προστατεύει, όπως τα λουλούδια νιώθουν τον ερχομό της καταιγίδας και κλείνουν τα ροδοπέταλά τους. Τα φιλιά της μάνας είναι πιο γλυκά και από το μέλι.
Αλήθεια πόσο την αγαπάμε! Και όταν μερικές φορές σκεφτόμαστε ότι κάποτε θα την αποχωριστούμε, τρέμουμε στην ιδέα αν θα μπορέσουμε να ζήσουμε έστω και μια στιγμή χωρίς αυτήν. “Κλαίω μανούλα μου κι εγώ για σένα που έχω χρόνια να σε δώ” (Τσιτσάνης).
Η μητρότητα δεν είναι μόνο φυσικό γεγονός, αλλά και έννοια που εγγυάται τη συνέχιση της ζωής και δημιουργεί άρρηκτους δεσμούς της επόμενης με την προηγούμενη γενιά.
Τον 19ο και 20ο αιώνα, η μητρότητα έχει μια σημαντική παρουσία στη ζωγραφική, τη χαρακτική και τη γλυπτική. Κατέχοντας κεντρική θέση στην ελληνική κοινωνία, η μάνα έχει αναπτύξει ποικίλες δεξιότητες και δραστηριότητες και έχει αναδειχθεί σε πρότυπο αφοσίωσης και αυταπάρνησης. Μεγάλο είναι το κύρος και η σημασία της μητρικής μορφής στη συνείδηση των νεοελλήνων.
Η μάνα λατρεύτηκε ως σύμβολο γονιμότητας, ήδη από τις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες και υπήρξε αγαπημένο θέμα όλων των μορφών της τέχνης, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Πάνω απ΄ όλα το μοτίβο της μητέρας βρεφοκρατούσας έχει ξεχωρίσει ως πιο ανθεκτικό στο χρόνο και το πιο φορτισμένο συναισθημαικά.
Η τέχνη φόρος τιμής και σεβασμού στη μάνα.
1. Γιάννης Μόραλης: έγκυος γυναίκα (1948)
2. Δημήτρης Μυταράς: σύνθεση μελάνι σε χαρτί (1958)
3. Γεώργιος Ιακωβίδης: Μητρική στοργή (1889)
4. Κων/νος Παρθένης: Παναγία Βρεφοκρατούσα. Μολύβι σε χαρτί.
5. Πολύκλειτος Ρέγκος: Μάνα και παιδί (1958)
6. Βάσω Κατράκη: Η Παναγία με το δελφίνι, 1979 χάραξη σε πέτρα.
7. Χρήστος Καπράλος: Η Μάνα μου, (1950-1951), μπρούντζος.
Ο ευαγγελιστής Λουκάς, Κόντογλου, Φανέλης Κων.κ.λ.π. το χέρι που λικνίζει το λίκνο, είναι το χέρι που κυβερνάει τον κόσμο.
Τα εννέα δέκατα των μεγάλων ανθρώπων, που δοξάστηκαν στις μανάδες τους οφείλουν τον πυρήνα του μεγαλείου τους. Μόνο η μάνα ξέρει αν το παιδί είναι του πατέρα. Υπάρχουν και σήμερα τέτοιες μάνες.
Η μάνα είναι ζωντανό πλάσμα. Αλήθεια, ποιος τρέχει να με βοηθήσει όταν πέφτω; Ποιος θα μου πει μια ευχάριστη ιστορία για να ξεχάσω; Ποιος θα φιλήσει το μέρος που πόνεσα για να γιάνει; Η Μάνα.
Η καρδιά της μάνας είναι μια άβυσσος, στο βάθος της οποίας βρίσκεται πάντοτε η συγγνώμη! ëΕνας νεαρός επειδή τον έπιασαν να κλέβει, η ποινή ήταν θάνατος. Εκεί που τον πήγαιναν για εκτέλεση, ο αξιωματικός τον άκουσε να λέει: “Αχ, ρε μάνα!”.
– Στοπ, λέει ο αξιωματικός.
Τον πλησιάζει και του λέει: “Γιατί είπες αχ, ρε μάνα;”
Και ο νεαρός του απαντάει: “Γιατί όταν έκλεψα τα πρώτα αβγά, αντί να μου πει που τα βρήκες παιδί μου, τα τηγάνισε και τα φάγαμε”.
Κι ο αξιωματικός είπε: “Φωνάχτε και τη μάνα”.
Το μόνο φάντασμα που πιστεύω πώς σέρνεται σ΄ αυτόν τον κόσμο είναι το φάντασμα της νεαρής μάνας, που ξαναγυρίζει να δει πως είναι τα μικρά της παιδιά. Δεν ξέρω, μπορεί η μάνα μου να ήταν όμορφη, αλλά και άσχημη, μπορεί να ήταν καλή αλλά και κακιά, για μένα όμως ήταν η καλύτερη μάνα του κόσμου.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΕΡΑΒΙΝΗΣ – Εκπαιδευτικός
Από την έντυπη έκδοση “ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ”