Η ανάλυση δείχνει κάποια μικρά οφέλη των ω-3 λιπαρών oξέων στη θεραπεία της κατάθλιψης
Πολυάριθμες είναι οι μελέτες που πραγματεύτηκαν και πραγματεύονται τις ευεργετικές επιδράσεις των ω3 λιπαρών οξέων, ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσή τους. Αυτές που μέχρι σήμερα έχουν επικρατήσει είναι οι σχετιζόμενες με τις καρδιαγγειακές νόσους. Με την πάροδο του χρόνου όμως, ολοένα και περισσότερες καταστάσεις φαίνεται να συσχετίζονται με την κατανάλωσή τους. Χαρακτηριστικά αναφέρονται η νευρολογική ανάπτυξη και διαταραγμένη όραση, ο καρκίνος και η καρκινική καχεξία, φλεγμονώδεις νόσοι όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή νόσοι του εντέρου, το άσθμα, η μνήμη, η κατάθλιψη, οι διάφορες νευρολογικές διαταραχές, ο αυτισμός κ.α.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον, και για την επίδραση των ω3 λιπαρών οξέων, των προερχόμενων από τα θαλασσινά και τα ψάρια, εμφανίζουν τ’ αποτελέσματα μιας συστηματικής προοπτικής ανάλυσης του 2010 (1990 – 2010) για την επίπτωση ασθενειών σε παγκόσμιο επίπεδο σε συσχέτιση με 67 παράγοντες κινδύνου και ομάδες αυτών, σε 21 έθνη σε βάθος 20ετίας, τα οποία τονίζεται ότι είναι σημαντικό να ερμηνευτούν με την απαραίτητη προσοχή. Είναι ίσως η πρώτη φορά που φαίνεται τα ότι τα προηγούμενα παρατηρούμενα «μεγέθη» επίδρασης έτειναν να είναι μεγαλύτερα συγκρινόμενα με αυτά των πιο πρόσφατων τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών. Σύμφωνα με στοιχεία μιας πρόσφατης σχετικής μετα-ανάλυσης, φαίνεται ότι η συμπληρωματική χορήγηση ω3 λιπαρών οξέων (PUFAs) δεν συνδέθηκε με μικρότερο κίνδυνο για όλες τις αιτίες θνησιμότητας, καρδιακού, εγκεφαλικού επεισοδίου, ξαφνικού θανάτου και εμφράγματος του μυοκαρδίου, βασιζόμενη τόσο σε σχετικά όσο και σε απόλυτα μεγέθη.
Ποια η θέση των Ω3 λιπαρών οξέων στη γνωστικής λειτουργίας στην άνοια;
Φαίνεται από σχετική έρευνα, ότι τρέχουσες υψηλότερες προσλήψεις ψαριών μπορούν να μας προϊδεάσουν για μειωμένη απόδοση στην ταχύτητα αρκετών γνωστικών δομών. Από την άλλη μεγαλύτερες προσλήψεις ψαριών στην παιδική ηλικία φαίνεται να προβλέπουν μικρότερη αντιληπτική ταχύτητα και μεγαλύτερο χρόνο αντίδρασης σε αποφάσεις απλών επιλογών. Δεν βρέθηκαν επίσης στοιχεία που να υποστηρίζουν την υπόθεση ότι υψηλότερα ποσοστά ω3 λιπαρών οξέων μακριάς αλύσου ή αυξημένη πρόσληψη ψαριού να ενισχύουν/ωφελούν σημαντικά τη γνωστική απόδοση σε φυσιολογικούς ενήλικες.
Τι συμβαίνει με τον υδράργυρο στα ψάρια και τα θαλασσίνα;
Δυνητικά όμως οι αρνητικές τάσεις που αναφέρονται εδώ μεταξύ της κατανάλωσης ψαριών και των συγκεντρώσεων ΕΡΑ στις μεμβράνες των ερυθροκυττάρων (στις γυναίκες) είναι πιθανόν να οφείλονται στις νευροτοξικές προσμίξεις στα ψάρια όπως ο μεθυλυδράργυρος (MeHg). Οι περισσότερες όμως αρνητικές συσχετίσεις μεταξύ της παραδοσιακής πρόσληψης ψαριού και της γνωστικής λειτουργίας αφορούσε στα παιδιά, καθώς το αναπτυσσόμενο νευρικό σύστημα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο ακόμη και σε μικρές μεταβολές των συγκεντρώσεων του υδραργύρου ή άλλων βαρέων μετάλλων. Υψηλότερη δε πρόσληψη ψαριών και κατά την ενήλικη ζωή συσχετίστηκε με μειωμένη γνωστική απόδοση, καθώς κι ότι κατά τη «γήρανση» του ο εγκέφαλος μπορεί να είναι επίσης ευαίσθητος στις επιδράσεις του MeHg.
Τι να προσέξετε;
Συμπερασματικά, υπερβολική πρόληψη θαλασσινών και συγκεκριμένα μεγάλων λιπαρών ψαριών (όπως τόνος, σφυρίδα, λυθρίνι, ξιφίας και καρχαρίας), φαίνεται να αυξάνει τα επίπεδα του υδραργύρου (Hg) και να προκαλεί γνωστικές δυσλειτουργίες. Μπορεί οι επιδράσεις αυτές στη γνωστική λειτουργία να είναι πολύ μικρές (φτάνουν το πολύ μέχρι 4.8%), παρ΄όλα αυτά δεν παύουν να αποτελούν «έκπτωση» στη γνωστική λειτουργία που κανένας πνευματικά υγιής άνθρωπος δεν θα «καλοδεχόταν»!
Πως προέκυψε το συμπέρασμα αυτό;
Μείωση της τάξης που αναφέρθηκε, στη γνωστική λειτουργία παρατηρήθηκε και σε «στελέχη εταιρειών», που υπερκατανάλωναν θαλασσινά και ψάρια, γιατί θεωρούνται ευεργετικά για την υγεία. Αν λοιπόν έχουμε έκπτωση στη γνωστική λειτουργία πλήρους λειτουργικών και υγιών ενηλίκων, αυξήσεις στα επίπεδα Hg σε άτομα που ήδη υποφέρουν από εξασθένιση της γνωστικής τους ικανότητας, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα σημαντικά μεγαλύτερες μειώσεις. Έτσι, η ανάγκη για περαιτέρω έρευνα μεγαλώνει! Καθώς λοιπόν ο επιπολασμός της γνωστικής εξασθένισης και της άνοιας μεγαλώνει στον πληθυσμό που γηράσκει και η πρόσληψη θαλασσινών και ψαριών αυξάνεται, η επίπτωση στην ποιότητα της ζωής, στη νοσηρότητα και στο κόστος φροντίδας στο μακρινό μέλλον θα μπορούσε να είναι υπολογίσιμη. Σε αυτή την ανάλυση υψηλότερες συγκεντρώσεις ω3 λιπαρών οξέων και ολικών PUFAs ανιχνεύτηκαν σε συγκεκριμένα περιστατικά με νευροεκφυλιστικές παθήσεις και άνοια.
Πώς ο υδράργυρος επιδρά στη γνωστική λειτουργία;
Σε άλλη προοπτική ανάλυση, υψηλότερες συγκεντρώσεις EPA βρέθηκαν σε περιστατικά με διανοητικές ιδιαιτερότητες σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, ενώ υψηλότερες συγκεντρώσεις DHA και PUFAs σε περιστατικά με άνοια. Συγχυτικούς παράγοντες στα παραπάνω αποτελέσματα αποτελούν ο MeHg και τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs) που συσχετίζονται με τις διανοητικές αναπηρίες και τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Συμπερασματικά από τη συγκεκριμένη έρευνα προκύπτει ότι ενήλικες που εκτίθενται σε MeHg μπορεί να κινδυνέψουν από έλλειμμα στις νευρογνωστικές τους λειτουργίες. Λειτουργίες που θα μπορούσαν να διαταραχθούν στους ενήλικες είναι η προσοχή, η επιδεξιότητα και η λεκτική μνήμη, παρόμοιες με αυτές που αναφέρθηκαν στα παιδιά που εκτέθηκαν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας υποδεικνύουν ότι η έκθεση ενηλίκων σε MeHg από την πρόσληψη ψαριών μπορεί να έχουν αντιληπτά ελλείμματα σε νευροσυμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά όπως η μνήμη, η πνευματική ευστροφία κι ευκαμψία!
Σε καμιά περίπτωση από τα στοιχεία που μέχρι τώρα αναφέρθηκαν δεν αμφισητούνται οι πολλές και σημαντικές θετικές επιδράσεις των ω3 λιπαρών οξέων στις διάφορες λειτουργίες του οργανισμού. Σίγουρα όμως προκύπτει η ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση κι έρευνα στις αρνητικές επιδράσεις οι συγχυτικοί εκείνοι παράγοντες που συσχετίζονται με την πρόσληψη ψαριών.
Το «μέτρον άριστον» και σ’ αυτή την περίπτωση αποτελεί τη χρυσή τομή!
