Βασίλης Μπεκίρης: “Το Γλωσσικό ζήτημα στη μεταρρύθμιση της Παιδείας του 1976”

Ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1976 ήταν η μεταρρύθμιση της γλώσ­σας.

Το γλωσσικό ζήτημα ήταν ένα από το μεγαλύτερα προ­βλήματα που απασχολούσε τον ελληνικό λαό από της γενέ­σεως του ελληνικού κράτους. Όλες οι κυβερνήσεις ήθελαν να πραγματοποιήσουν μία τέτοια μεταρρύθμιση, αλλά κανένας δεν τολμούσε διότι θα είχε οποιοδήποτε μεγάλο πο­λιτικό κόστος. Και τούτο διότι το γλωσσικό ζήτημα είχε στην κυριολεξία διχάσει τον Ελληνικό λαό.

Όμως η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή με υπουργό Παιδείας τον Γεώργιο Ράλλη, τόλμησε τη γλωσσι­κή μεταρρύθμιση, διότι τη θεωρούσαν αναγκαία. Κατ’ αυ­τόν τον τρόπο η γλωσσική μεταρρύθμιση του 1976 έθεσε τέρμα στη γλωσσική Βαβυλωνία, η οποία υπήρχε μέχρι τό­τε στη χώρα μας και εμπόδιζε κυρίως τους νέους της επο­χής εκείνης να διατυπώσουν με σαφήνεια και ορθότητα τις απόψεις τους και έτσι εκτιθέμεθα ως λαός και ως έθνος που είχε δώσει τα φώτα της μόρφωσης και του πολιτισμού σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Έτσι, ύστερα από επισταμένη μελέτη και αφού ακούστη­κε η γνώμη όλων των ειδικών, η Κυβέρνηση του Κωνστα­ντίνου Καραμανλή πήρε τη γενναία απόφαση και καθιέρω­σε τη λεγόμενη νεοελληνική γλώσσα, χωρίς ακρότητες και ιδιωματισμούς, δηλαδή καθιέρωσε μία ενιαία γλώσσα στο γραπτό και τον προφορικό λόγο, εύληπτη, εκφραστική και πλούσια, χωρίς αποκλεισμούς λέξεων και εκφράσεων από καμιά περίοδο της μακραίωνης εξελίξεώς της.

Παράλληλα εθεωρήθη αναγκαίο να εισαχθεί η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στα Γυμνάσια από δόκιμες μεταφράσεις στη νεοελληνική, χωρίς ακρότητες και ιδιωματισμούς, σε μία προσπάθεια εμπεδώσεως του νέου γλωσσικού οργάνου και προσεγγίσεως-κατανοήσεως του περιεχομένου, όσον το δυνατόν περισσότερων έργων της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας και όχι μόνον μερικών σε­λίδων από ελάχιστα κείμενα αρχαίων συγγραφέων, όπως γινόταν μέχρι την εποχή εκείνη.

Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας αλλά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κωνσταντίνος Καραμανλής, πίστευε ότι η εισαγωγή αυτή ήταν εύστοχη και θα συνέβαλε αποφασιστικά στο ορθό λεξιλογικό εμπλουτισμό της γλώσσας και δεν θα οδηγούσε σε λεξιπενία, όπως ισχυρίζονταν μερικοί που είχαν ακραίες θέσεις την περίοδο εκείνη.

Εκτός όμως από τα ανωτέρω, την περίοδο εκείνη είχε αρχίσει η διαδικασία για την εκπόνηση συστηματικής Νε­οελληνικής Γραμματικής με βάση τη Γραμματική Τριαντα­φυλλίδη, κατάλληλου συστηματικού και άρτιου Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας.

Η ενιαία αυτή γλώσσα εφαρμόστηκε αρχικά και στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης, καθώς και στη δημόσια διοίκηση, με άμεση προοπτική να επεκταθεί και στη δικαι­οσύνη. Και όλα αυτά, διότι η πολιτική ηγεσία του υπουρ­γείου Παιδείας πίστευε, ότι με τις αναγκαίες διορθωτικές επεμβάσεις κατά την εφαρμογή της όλης προσπάθειας, θα είχε άριστα αποτελέσματα. Είναι ανάγκη, όμως, εδώ να ση­μειώσουμε ότι η προσπάθεια αυτή της εφαρμογής της Νεοελληνικής γλώσσας δεν ήταν αλάθητη. Έτσι, αναγνωρί­σθηκε ότι ήταν λάθος που δεν περιελήφθη στο σχολικό βι­βλίο το αρχαίο κείμενο παράλληλα με τη μετάφρασή του. Επίσης, λάθος ήταν που δεν περιελήφθησαν στα διδακτικά αναγνώσματα κείμενα των πατέρων της Εκκλησίας (όπως του Μεγάλου Βασιλείου, του Ιωάννη του Χρυσοστόμου κ.ά.], καθώς και κείμενα νεώτερων συγγραφέων της Ελληνικής Λογοτεχνίας, όπως του Αλεξ. Παπαδιαμάντη κ.ά.

Όμως, εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η προσπάθεια αυ­τή δεν συνεχίστηκε, με αποτέλεσμα να διαβάζουμε σή­μερα ή να ακούμε από τα Μέσα Ενημέρωσης λανθασμέ­νες και ακατάλληλες διατυπώσεις και εκφράσεις που προσβάλλουν και τους Έλληνες και την ιστορία της ελληνικής γλώσσας.