Μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδικτυακή εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 17 Μαΐου στις 20:00, ζωντανά από τη σελίδα της ΔΗ.Κ.ΕΠ.Α. στο facebookhttps://www.facebook.com/DimotikiKoinofelisEpixeirisiAigialeias/
Το διαχρονικό πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας που είναι εξαιρετικά επίκαιρο στις ημέρες του εγκλεισμού θα αναλυθεί από δύο εξαιρετικούς ομιλητές.
Ομιλητές θα είναι ο ψυχίατρος Γιώργος Νικολαΐδης και η νομικός και πολιτικός επιστήμων Ευαγγελία (Λίτσα) Γιαννοπούλου.
Περίληψη εισήγησης Γιώργου Νικολαΐδη
Θυματοποίηση των παιδιών στον καιρό της επιδημίας
Η χώρα μας δοκιμάζεται συνολικά από την τρέχουσα επιδημία του κοροναϊού. Το γεγονός αυτό εκτός των άλλων δημιουργεί αναπόφευκτες συνέπειες για τα παιδιά και τους εφήβους που εκτίθενται σε μια συνθήκη απειλής κατά της ζωής των ίδιων αλλά και των αγαπημένων τους προσώπων. Πέραν τούτου, όμως, τα μέτρα αντιμετώπισης της επιδημίας δημιουργούν μια περαιτέρω τραυματική συνθήκη για τα παιδιά: μένοντας μέσα στα σπίτια, τα παιδιά είναι αναγκασμένα να στερούνται τους φίλους και τις συναναστροφές τους, οι ρουτίνες τους διαταράσσονται και η κοινωνικότητά τους μετασχηματίζεται, περιοριζόμενη αποκλειστικά και μόνο σε επαφές δια μέσου των σύγχρονων τεχνολογιών επικοινωνίας. Επιπροσθέτως, οι σοβαρές οικονομικές συνέπειες της επιδημίας αλλά και των μέτρων αντιμετώπισής της κάνουν σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας να διαβιεί με το άγχος της επικείμενης κοινωνικοοικονομικής υποβάθμισης ή και καταστροφής . Κι αυτό σίγουρα ήδη επηρεάζει τα παιδιά και τους εφήβους αρκετών οικογενειών που είναι ευαίσθητοι δέκτες του συνολικού «κλίματος» αγωνίας μέσα στην οικογένεια (όπως είναι γνωστό από άλλες περιστάσεις κοινωνικοοικονομικών κρίσεων)- και μάλλον θα συνεχίσει να τα επηρεάζει καθώς οι οικονομικές επιπτώσεις θα εξελίσσονται στον χρόνο. Με αυτήν την έννοια, ένας μεγάλος αριθμός παιδιών στην χώρα μας βρίσκεται σε μια λίαν τραυματική συνθήκη όπου η πολλαπλότητα των απειλών (υγειονομικές, οικονομικές) συνδυάζονται με τον περιορισμό της κοινωνικότητάς τους και την έκθεσή τους σε ένα έντονα στρεσογόνο οικογενειακό περιβάλλον. Ο συνδυασμός των παραπάνω, αναμένεται να εκδηλωθεί με ποικιλία συμπτωμάτων από την ψυχική σφαίρα και την συμπεριφορά εντός του γενικού φάσματος των εκδηλώσεων του οξέος ψυχικού τραύματος: αγχώδεις και καταθλιπτικές αντιδράσεις, παλινδρομήσεις στην ψυχολογική ανάπτυξη σε μικρότερα παιδιά, συμπεριφορές βίαιες προς εαυτόν και αλλήλους σε εφήβους, κοινωνική απόσυρση και άλλα συμπτώματα είναι τα αναμενόμενα αποτελέσματα της παρούσας συνθήκης. Το ενδεχόμενο αυτό καθιστά αναγκαία την ανάπτυξη εξειδικευμένων στην αντιμετώπιση του οξέος ψυχικού τραύματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας για παιδιά και εφήβους αλλά και την εκπαίδευση του προσωπικού των γενικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και κοινωνικής μέριμνας για παιδιά στους απαραίτητους ψυχοκοινωνικούς χειρισμούς της τραυματικής συνθήκης και ευάλωτου αυτού πληθυσμού παιδιών και εφήβων.
Πέραν τούτων όμως, ο περιορισμός των παιδιών και των εφήβων επί μακρόν εντός του οικιακού τους περιβάλλοντος δημιουργεί και περαιτέρω προκλήσεις προστασίας τους από την κάθε είδους θυματοποίηση. Σειρά διακρατικών οργανώσεων όπως η UNICEF και τα Ηνωμένα Έθνη, το Συμβούλιο της Ευρώπης αλλά και επιστημονικοί φορείς και διεθνείς ΜΚΟ (ακόμα και διεθνείς φορείς στρατηγικού οικονομικού σχεδιασμού όπως το World Economic Forum) επισημαίνουν τον αυξημένο κίνδυνο που αντιμετωπίζουν τα παιδιά σε μια τέτοια συνθήκη. Ο κίνδυνος αυτός περιλαμβάνει όλα τα είδη της κακοποίησης ή παραμέλησης των παιδιών στο βαθμό που στις περισσότερες περιπτώσεις δράστης των εγκλημάτων αυτών κατά των παιδιών είναι πρόσωπο οικείο και συχνότατα σε γονεϊκό ή φροντιστικό ρόλο (με τον/ην οποίο/α τα παιδιά συμβιούν και άρα είναι αναγκασμένα να ζουν μαζί συνεχώς). Περιλαμβάνει επίσης τον αυξημένο κίνδυνο διαδικτυακής θυματοποίησης και εκμετάλλευσης των παιδιών καθώς η υπερχρησιμοποίηση του διαδικτύου ως μοναδικού πλέον μέσου επικοινωνίας τα καθιστά περισσότερο ευάλωτα. Η παράταση, δε, επί εβδομάδες των μέτρων περιορισμού καθώς και η πιθανότητα τα μέτρα αυτά να επαναληφθούν εκ νέου άπαξ και αρθούν σε περίπτωση αναζωπύρωσης της επιδημίας καθιστά επιτακτική την ανάγκη να αναπτυχθεί μια πολλαπλή δέσμη υπηρεσιών προστασίας των παιδιών από την βία, την θυματοποίηση και την εκμετάλλευση.
Τέλος, η επιδημία και τα μέτρα αντιμετώπισής της αποτελούν ένα στοίχημα για τη συλλογική στάση και συμπεριφορά της κοινωνίας. Ξέρουμε πως σε έκρυθμες περιόδους, όπου διακυβεύονται ζωές ανθρώπων, η συλλογική δράση, η κοινωνική αλληλεγγύη, η έμπρακτη συνδρομή στον πλησίον είναι οι μοναδικοί δρόμοι για την κοινωνική συνοχή, τη διατήρηση της ψυχικής οργάνωσης ατόμων και κοινωνιών. Αν, αντιθέτως, επικρατήσει ο πανικός, η θέαση του πλησίον ως δυνητικού φορέα «που θα μας μολύνει και θα μας σκοτώσει», αν κυριαρχήσει ο κοινωνικός εκφασισμός, τότε η μαζική αυτή παλινδρόμηση σε πολύ αρχαϊκούς φόβους θα μας ανασύρει κάθε είδους αυτο- και ετεροκαταστροφική ψυχοπαθολογία. Το ελπιδοφόρο είναι ωστόσο πως, ακόμα και μέσα στις παρούσες συνθήκες, εξακολουθούν να γεννιούνται συλλογικές δράσεις και πρωτοβουλίες, να διοργανώνονται συζητήσεις και ανταλλαγές που δείχνουν πως ένα κομμάτι της κοινωνίας αρνείται την παλινδρόμηση στη «γυμνή ζωή» της σκέτης επιβίωσης και επιβεβαιώνει τη θέλησή του να μείνει στην πλευρά της ζωής, ψυχικής και κοινωνικής.
Περίληψη εισήγησης Ευαγγελίας (Λίτσας) Γιαννοπούλου
Η ενδοοικογενειακή βία σε όλες τις μορφές της, η έξαρσή της και οι πολιτικές αντιμετώπισης
Η κυρία Ευαγγελία (Λίτσα) Γιαννοπούλου, νομικός και πολιτικός επιστήμων και μέλος του Πανελλαδικού Διοικητικού Συμβουλίου της ένωσης Γυναικών Ελλάδας, με αφορμή την έξαρση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας κατά τη διάρκεια της καραντίνας λόγω των μέτρων προστασίας του covid 19, θα αναπτύξει το θέμα: Η ενδοοικογενειακή βία σε όλες τις μορφές της, η έξαρσή της και οι πολιτικές αντιμετώπισης , εστιάζοντας στα εξής:
- Πως ορίζεται η ενδοοικογενειακή βία
- Ποιές είναι οι μορφές της ενδοοικογενειακής βίας (σωματική, ψυχολογική, λεκτική, οικονομική, εξαναγκασμός σε συνουσία)
- Ποιό είναι το προφίλ των δραστών
- Ποιές γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο
- Ποιές είναι οι συνέπειες της ενδοοικογενειακής βίας(ολέθριες οι συνέπειες στα παιδιά –μάρτυρες, στη σωματική και ψυχολογική ακεραιότητα της γυναίκας, στην υγεία, στην εργασία, στην οικονομία)
- Σε ποιές δημόσιες υποστηρικτικές δομές μπορεί να απευθυνθεί μια γυναίκα για δωρεάν ψυχολογική και νομική συμβουλευτική (Γραμμή sos 15900 της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών κ.ά)
- Στην προστασία που παρέχει η νομοθεσία (Ν. 3500/2006 και Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, που περιλαμβάνει την τιμωρία δραστών, ασφαλιστικά μέτρα απομάκρυνσης από την οικία και το χώρο εργασίας, δυνατότητα ποινικής διαμεσολάβησης κ.ά.)
- Ξενώνες Φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών
- Η πρόληψη και η αντιμετώπιση του φαινομένου
Η ενδοοικογενειακή βία έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως παραβίαση και έλλειψη σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των γυναικών. Σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, η ενδοοικογενειακή βία τους τελευταίους δύο μήνες της καραντίνας λόγω των μέτρων προστασίας από τον κορονοιό, παρουσίασε έξαρση με θύματα κυρίως τις γυναίκες, οι οποίες αποτελούν το 80-90% των θυμάτων κακοποίησης, αλλά και τα παιδιά. Παράλληλα, εκτιμάται ότι υπάρχει μεγάλο ποσοστό αθέατης ενδοοικογενειακής βίας και βίας κατά συνοικούντων προσώπων, η οποία δεν καταγγέλλεται.
Τα αίτια του φαινομένου δεν οφείλονται μόνο σε ατομικούς ψυχολογικούς παράγοντες, αλλά είναι σε σημαντικό βαθμό αποτέλεσμα και των κοινωνικών αντιλήψεων αναφορικά με τη θέση της γυναίκας στην οικογένεια και την κοινωνία .
Οι επιπτώσεις κάθε μορφής ενδοοικογενειακής βίας (ψυχολογικής, σεξουαλικής, σωματικής ή λεκτικής) είναι ολέθριες για τις γυναίκες και τα παιδιά μάρτυρες βίαιων συμπεριφορών αλλά και για την κοινωνία και την οικονομία γενικότερα.
Σήμερα υπάρχει το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των θυμάτων και αρκετές κοινωνικές συμβουλευτικές δομές και ξενώνες φιλοξενίας στις οποίες μπορούν να απευθυνθούν για υποστήριξη και αρωγή οι γυναίκες.
Για την εξάλειψη της ενδοοικογενειακής βίας είναι αναγκαίο οι γυναίκες να σπάσουν τη σιωπή τους και η κοινωνία να πάψει να ανέχεται τέτοιου είδους εγκληματικές συμπεριφορές θεωρώντας τες ιδιωτική υπόθεση. Γι αυτό χρειάζεται η ευαισθητοποίηση κι ενημέρωση των πολιτών και η ενεργοποίηση όλων καθώς και η συνεργασία, ο συντονισμός και η μεθοδικότητα των συναρμόδιων υπηρεσιών και φορέων. Σε αυτό το πλαίσιο της ευαισθητοποίησης κι ενημέρωσης των πολιτών αισιοδοξεί να συμβάλλει η σημερινή διαδικτυακή εκδήλωση της ΔΗΚΕΠΑ Αιγιαλείας.
Για να σπάσει η σιωπή. Η σιωπή είναι ανοχή και η ανοχή τρέφει τη βία.
Βιογραφικό Γιώργου Νικολαΐδη
Ο ψυχίατρος Γιώργος Νικολαΐδης είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πατρών και κάτοχος μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών στην φιλοσοφία της ψυχικής διαταραχής (τμήμα Φιλοσοφίας του King’s College & Ινστιτούτο Ψυχιατρικής του Νοσοκομείου Maudsley) και στις Ψυχαναλυτικές Σπουδές (Κέντρο Ψυχοθεραπευτικών Σπουδών του School of Health and Related Research του Πανεπιστημίου του Sheffield). Έχει εργασθεί σε κέντρα σωματικής ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κέντρα ημέρας. Από το 2005 είναι διευθυντής της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού. Την τελευταία δεκαετία έχει διατελέσει εκπρόσωπος της Ελλάδας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για θέματα κακοποίησης – παραμέλησης των παιδιών και στην Επιτροπή Λανζαρότε για την προστασία των παιδιών από την σεξουαλική βία και εκμετάλλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, Επιτροπή στην οποία στον παρόντα χρόνο έχει εκλεγεί Πρόεδρος.
Βιογραφικό Λίτσας Γιαννοπούλου
Εργάζεται στο Υπουργείο Παιδείας από το 1986. Μέλος του Πανελλαδικού Διοικητικού Συμβουλίου της ένωσης Γυναικών Ελλάδας” (Ε.Γ.Ε) και Πρόεδρος του παρ/τος Ε.Γ.Ε. Αιγίου επί 20 έτη (1983-2003) στην ίδρυση του οποίου πρωτοστάτησε καθώς και Πρόεδρος της Ν.Ε.Ι. Αχαίας για 8 χρόνια. Επίσης είναι μέλος της Περιφερειακής Επιτροπής Ισότητας των Φύλων (ΠΕΠΙΣ) Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας (2015-2019) και μελος του Δ.Σ της ΔΗ.Κ.ΕΠ.Α.
Είναι πτυχιούχος του Νομικού Τμήματος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Αθηνών και πτυχιούχος του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών & Δημόσιας Διοίκησης της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στις Επιστήμες της Αγωγής κι Εκπαίδευσης του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Είναι επίσης πτυχιούχος Παιδαγωγικών Σπουδών της Σχολής ΠΑΤΕΣ-ΣΕΛΕΤΕ Πατρών.
Για την ουσιαστική Ισότητα των Φύλων, τη βελτίωση της κοινωνικής θέσης των γυναικών και τα ανθρώπινα δικαιώματα, εργάζεται διαρκώς από το 1983, προσφέροντας εθελοντική δράση μέσα από τις διάφορες θέσεις ευθύνης που υπηρέτησε, με διάφορους τρόπους, όπως εισηγήσεις σε συνέδρια, σεμινάρια, ημερίδες, εκδηλώσεις, άρθρα στο τοπικό τύπο, συνεντεύξεις, παρεμβάσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο Αιγίου, στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Αχαΐας, στο Περιφερειακό Συμβούλιο Δυτικής Ελλάδας κ.λ.π., σε θέματα ισότητας των φύλων, αντιμετώπισης της έμφυλης βίας εναντίον των γυναικών, ανεργίας και απασχόλησης γυναικών, εξάλειψης στερεοτύπων στις επαγγελματικές επιλογές εφήβων, προώθησης γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων κ.λ.π.
