Τη δυνατότητα οι πολίτες να γίνουν αυτοπαραγωγοί ενέργειας συμμετέχοντας σε συστήματα ανταπόκρισης στη ζήτηση ή σε ενεργειακές κοινότητες προβλέπει η νέα κοινοτική νομοθεσία για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε. που τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2020.
Παράλληλα προβλέπεται ότι Το αργότερο μέχρι το 2026 οι πελάτες θα μπορούν να αλλάζουν προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας εντός 24 ωρών.
Ειδικότερα από την 1η Ιανουαρίου 2020 τέθηκε σε ισχύ νέα κοινοτική νομοθεσία για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε., της οποίας στόχοι είναι να την μετατρέψουν σε πιο «πράσινη», πιο ανταγωνιστική και, εν τέλει, προσανατολισμένη στις ανάγκες του καταναλωτή.
Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα «Ναυτεμπορική», μεταξύ των βασικότερων στοιχείων της νέας νομοθεσίας (κανονισμός και οδηγία) για την ηλεκτρική ενέργεια περιλαμβάνονται περισσότερα δικαιώματα για τους καταναλωτές, οι οποίοι θα μπορούν πλέον να συμμετέχουν ενεργά στην αγορά, καθώς και διατάξεις για τον καθορισμό των τιμών και την κυριότητα των αποθηκευτικών εγκαταστάσεων.
Ορίζονται επίσης κανόνες για τις εμπορικές συναλλαγές με στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς και τη διευκόλυνση του διασυνοριακού εμπορίου ηλεκτρικής ενέργειας. Καθορίζει ακόμη τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίσουν μηχανισμούς δυναμικότητας. Όπως επισημαίνεται από την Κομισιόν, η οποία χαιρέτισε την έναρξη εφαρμογής της νομοθεσίας, η οδηγία για την ηλεκτρική ενέργεια, που θα τεθεί σε ισχύ σταδιακά, θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό, εστιάζεται στον αγοραστή και δεν προκαλεί διακρίσεις. Στο εξής δίνεται η δυνατότητα των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας να καθορίζουν τις δικές τους τιμές.
Η οδηγία επιτρέπει εξάλλου στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν, για μεταβατική περίοδο, δημόσιες παρεμβάσεις στον καθορισμό των τιμών για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στους λοιπούς οικιακούς πελάτες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, ώστε να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για πραγματικό ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών και για την επίτευξη πλήρως αποτελεσματικής λιανικής τιμολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας βάσει των δυνάμεων της αγοράς.
Στο μέλλον οι πελάτες θα είναι σε θέση να συμμετέχουν άμεσα στην αγορά ως ενεργοί, για παράδειγμα πωλώντας αυτοπαραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια, συμμετέχοντας σε συστήματα ανταπόκρισης στη ζήτηση ή σε ενεργειακές κοινότητες των πολιτών. Με την οδηγία εξασφαλίζεται επίσης η πρόσβαση των πελατών σε εργαλεία σύγκρισης τιμών, έξυπνους μετρητές και συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης ενέργειας.
Το αργότερο μέχρι το 2026 οι πελάτες θα μπορούν να αλλάζουν προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας εντός 24 ωρών.
Η οδηγία για την ηλεκτρική ενέργεια θέτει επίσης το ρυθμιστικό πλαίσιο για τους φορείς εκμετάλλευσης συστημάτων μεταφοράς και διανομής.
Ο νέος κοινοτικός κανονισμός έχει επίσης ως στόχο να υποστηρίξει την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του ενεργειακού τομέα της Ε.Ε. και την άρση των εμποδίων στο διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ καθορίζει τους όρους υπό τους οποίους τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν μηχανισμούς δυναμικότητας.
