Νέο αυστηρότερο σύστημα προστίμων για όλες τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες σχεδιάζει η φορολογική διοίκηση, καθώς τα πρόστιμα που επιβάλλονται σήμερα σε όσους δεν εκδίδουν αποδείξεις παραμένουν «χάδι».
Αυτό διαπίστωσαν οι ελεγκτές του υπουργείου Οικονομικών κατά τη διάρκεια των ελέγχων που διενήργησαν το καλοκαίρι κυρίως στους τουριστικούς προορισμούς. Συγκεκριμένα, αρκετές επιχειρήσεις δεν φοβήθηκαν τα νέα πρόστιμα που είχαν τεθεί σε εφαρμογή στις 25 Ιουλίου 2016 και συνέχισαν την τακτική μη έκδοσης αποδείξεων για τις παρεχόμενες υπηρεσίες τους.
Ταυτόχρονα, στις προθέσεις της φορολογικής διοίκησης είναι και η θεσμοθέτηση συγκεκριμένων ποινών και προστίμων για τις κατηγορίες επαγγελμάτων που δεν είναι υπόχρεες σε ΦΠΑ. Για παράδειγμα, οι υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων ετοιμάζουν σχέδιο επιβολής προστίμων σε γιατρούς, ιδιωτικά σχολεία, φροντιστήρια, καθώς και σε ελεύθερους επαγγελματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις με ακαθάριστα έσοδα έως 10.000 ευρώ που έχουν ενταχθεί στο καθεστώς απαλλαγής από τον ΦΠΑ. Η κατάργηση, μάλιστα, του βιβλίου ασθενών από τους ιδιώτες γιατρούς και το πελατολόγιο στα φροντιστήρια καθιστά αυτή τη στιγμή ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση την αποκάλυψη φοροδιαφυγής.
Παρά το γεγονός ότι τη νομοθετική πρωτοβουλία την έχει η κυβέρνηση, η φορολογική διοίκηση υποχρεούται να προτείνει στον υπουργό Οικονομικών διατάξεις που θα διασφαλίζουν τα έσοδα του Δημοσίου, όπως είναι για παράδειγμα η επιβολή προστίμων στις ανωτέρω κατηγορίες. Σημειώνεται ότι εάν εντοπιστεί σήμερα γιατρός ο οποίος δεν έχει εκδώσει απόδειξη, το μόνο που μπορεί να κάνει ο ελεγκτικός μηχανισμός είναι σύσταση!
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί κατά τη διαπίστωση παράβασης μη έκδοσης αποδείξεων (δεν ισχύουν για γιατρούς και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια) επιβάλλουν πρόστιμα στο ύψος του μισού του αναλογούντος ΦΠΑ, το οποίο δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από 250 ευρώ για υπόχρεους τήρησης απλογραφικών βιβλίων και 500 ευρώ για υπόχρεους τήρησης διπλογραφικών βιβλίων. Τα πρόστιμα αυτά μάλιστα διπλασιάζονται σε περίπτωση υποτροπής μέσα σε μια πενταετία, ενώ εάν διαπιστωθεί η ίδια παράβαση και άλλη φορά, το πρόστιμο τετραπλασιάζεται.
Ετσι, στην περίπτωση όπου σε ένα μπαρ διαπιστωθεί ότι δεν εκδόθηκαν 10 αποδείξεις στις οποίες αναλογεί ΦΠΑ 50 ευρώ, το πρόστιμο αυτόματα διαμορφώνεται σε 250 ευρώ. Εάν ο ίδιος επιτηδευματίας μέσα σε μια πενταετία υποπέσει στην ίδια παράβαση, ακόμα και αν δεν έχει εκδώσει μία απόδειξη, το πρόστιμο διαμορφώνεται σε 500 ευρώ, ενώ η εκ νέου διάπραξη της ίδιας παράβασης συνεπάγεται πρόστιμο 1.000 ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται να ισχύσουν ξανά τα αυτοτελή πρόστιμα, στις περιπτώσεις των γιατρών και φροντιστηρίων που εντοπίζονται να μην εκδίδουν αποδείξεις. Ωστόσο, έχουν διατυπωθεί εισηγήσεις για ιδιωτικά σχολεία, φροντιστήρια και γιατρούς να μην ισχύσει το 48ωρο «λουκέτο», διότι θα δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα στον κοινωνικό ιστό της κάθε περιοχής. Σημειώνεται ότι το καλοκαίρι επιβλήθηκε η ποινή της αναστολής λειτουργίας σε 110 καταστήματα σε τουριστικούς προορισμούς της χώρας (μπαρ και ταβέρνες).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων στο διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου διενεργήθηκαν 39.246 έλεγχοι (από 2.188 ελεγκτές), με την υψηλότερη παραβατικότητα να εντοπίζεται στην Κέρκυρα (39%). Από κοντά ακολουθούν και τα υπόλοιπα Ιόνια νησιά, με ποσοστά παραβατικότητος 35,2% στην Κεφαλονιά, 34,01% στην Ζάκυνθο, 32,9% στη Λευκάδα και ακολουθεί η Λάρισα με ποσοστό παραβατικότητας 30,3%. Αντίθετα, στα πλέον δημοφιλή νησιά του Αιγαίου όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, η παραβατικότητα έχει μειωθεί, με αποτέλεσμα και τα έσοδα του Δημοσίου από τον ΦΠΑ να εκτοξευθούν στα ύψη. Βέβαια, ο σημαντικότερος λόγος που τα έσοδα στα νησιά έχουν ραγδαία αύξηση έγκειται στην κατάργηση του ειδικού καθεστώτος που ίσχυε στα νησιά του Αιγαίου (χαμηλότεροι συντελεστές κατά 30%). Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι σε όσες περιοχές οι έλεγχοι πραγματοποιούνταν από κλιμάκια ελεγκτών που ανήκουν σε άλλη χωρική αρμοδιότητα, οι παραβάσεις ήταν υψηλότερες, ενώ όταν τοπικά κλιμάκια διενεργούσαν ελέγχους σε επιχειρήσεις της περιοχής τους, το ποσοστό έπεφτε σημαντικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι παραβάσεις που διαπιστώθηκαν ήταν 70% υψηλότερες σε σχέση με τις παραβάσεις που διαπίστωναν οι «τοπικοί» εφοριακοί στις περιοχές της χωρικής αρμοδιότητός τους. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία:
• Το 78,4% των παραβατών είχε μία έως τρεις παραβάσεις που σχετίζονται με τη μη έκδοση αποδείξεων.
• Το 9,6% τέσσερις έως έξι παραβάσεις.
• Το 3,5% επτά έως 9 παραβάσεις.
• Το 2,6% 10 παραβάσεις και άνω.
• Το 5,7% διάφορες παραβάσεις που δεν σχετίζονται με την έκδοση ή μη αποδείξεων.
Αποδοτικοί οι έλεγχοι
Σημαντική αύξηση κατέγραψαν τα έσοδα από τον ΦΠΑ στα νησιά της χώρας τον Αύγουστο, προσφέροντας «στήριξη» στο σύνολο των κρατικών εσόδων κατά τον μήνα Σεπτέμβριο. Τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ) δείχνουν εκτίναξη των εισπράξεων ΦΠΑ έως και 253%, η οποία συντελέστηκε κυρίως στα πλέον τουριστικά νησιά, όπως η Μύκονος, η Ρόδος και η Σαντορίνη.
Ειδικότερα, από τα στοιχεία της ΓΓΔΕ προκύπτει ότι τον Αύγουστο του 2016:
• Στη Μύκονο τα έσοδα από τον ΦΠΑ ήταν κατά 253% υψηλότερα του στόχου και ανήλθαν στα 4,3 εκατ. ευρώ έναντι πρόβλεψης για 1,225 εκατ. ευρώ.
• Στη Ρόδο η υπέρβαση έφθασε το 238,5% έναντι του στόχου.
• Στην Ζάκυνθο η υπέρβαση έφθασε το 132,5% έναντι του στόχου.
• Στην Κέρκυρα οι εισπράξεις ήταν μεγαλύτερες κατά 92,4%, παρά το γεγονός ότι εκτοξεύθηκε και η φοροδιαφυγή.
• Στη Σαντορίνη η υπέρβαση έφθασε το 87,7% έναντι του στόχου.
• Αντίθετα, στην Αττική τα έσοδα από ΦΠΑ ήταν μειωμένα κατά 37%.Συνολικά τα έσοδα τον Σεπτέμβριο από τον ΦΠΑ ήταν υψηλότερα κατά 4,6%.
Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται σε τρεις παράγοντες:
1. Στην αύξηση του υψηλού συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24% και στην κατάργηση του ειδικού καθεστώτος στα νησιά του Αιγαίου.
2. Στην εκτεταμένη χρήση του πλαστικού χρήματος, καθώς οι πολίτες χρησιμοποιούν περισσότερο πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες για τις αγορές τους.
3. Στην εντατικοποίηση των ελέγχων από τη ΓΓΔΕ.
