Θα μπορούσατε ποτέ να περιμένατε ότι είναι η «κοντινή μας» Μαυροδάφνη;;;;
Γιατί πραγματικά, το σκηνικό με την Μαυροδάφνη, είναι περίπλοκο. Από την μία πλευρά, υπάρχουν τα μαζικής παραγωγής φθηνά γλυκά κρασιά και από την άλλη τα εξαιρετικά ώριμα γλυκά κρασιά. Το τρίτο κεφάλαιο αφορά τα ξηρά κρασιά από Μαυροδάφνη, που παρόλο που η ιστορία τους είναι σχετικά πρόσφατη το επίπεδο της ποιότητας τους είναι υψηλό.
Ας αρχίσουμε λίγο πιο πίσω χρονικά. Η Μαυροδάφνη είναι μια σπουδαία ερυθρή ποικιλία, που προέρχεται και καλλιεργείται ευρέως στην Αχαΐα, ενώ την συναντάμε και στην Κεφαλλονιά. Η ιστορία της Μαυροδάφνης ουσιαστικά ξεκινάει όταν το 1854, ο Γερμανός Γουστάβος Κλάους οραματίζεται το χτίσιμο ενός ‘οικισμού’ το επίκεντρο του οποίου θα είναι ένα οινοποιείο, το οποίο αργότερα ονομάστηκε Achaia Clauss. Θέλοντας να παράγει ένα κρασί κοντά στο στιλ των Port, που αγαπούσε, δημιούργησε το 1873 ένα βαθύ σκούρο ερυθρό γλυκό κρασί, που πήρε την θέση του ‘Εκκλησιαστικού Οίνου’ στην χώρα μας, ενώ γρήγορα πήρε και την θέση του πιο αναγνωρίσιμου Ελληνικού κρασιού στις αγορές του εξωτερικού. Ένας μύθος θέλει η ποικιλία να παίρνει το όνομα της από την Δάφνη, την αρραβωνιαστικιά του Κλάους που πέθανε σε νεαρή ηλικία. Ο δικός μας ‘μύθος’ όμως λέει ότι το όνομα προέρχεται από το άρωμα της δάφνης που εμφανίζει το σταφύλι, και από το μαύρο χρώμα του.
Η Μαυροδάφνη δίνει τα γλυκά ενισχυμένα (έχει προστεθεί αλκοόλ σε κάποιο στάδιο της παραγωγής τους) κρασιά ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών. Η ζώνη περιλαμβάνει εκτάσεις στο βόρειο-κεντρικό τμήμα της περιφέρειας. Η νομοθεσία επιτρέπει την προσθήκη μέχρι 49% Μαύρης Κορινθιακής (σταφίδας). Στα μαζικής παραγωγής μετριότατα και φθηνά κρασιά το ποσοστό της Μαύρης Κορινθιακής είναι μεγάλο. Στα καλύτερα κρασιά, που δείχνουν να κερδίζουν συνεχώς έδαφος το ποσοστό της Μαύρης Κορινθιακής είναι πολύ μικρό ή και μηδενικό. Τα κρασιά που φέρουν την ένδειξη ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών πρέπει να έχουν ωριμάσει για τουλάχιστον ένα έτος σε δρύινα βαρέλια χωρητικότητας έως 1.000 λίτρα. Τα Reserve κρασιά έχουν ελάχιστο χρόνο συνολικής παλαίωσης τρία χρόνια, εκ των οποίων τουλάχιστον δύο πρέπει να είναι στα δρύινα βαρέλια. Τα Grand Reserve «Μαυροδάφνη Grand Reserve Achaia Clauss» απαιτούν ελάχιστο χρόνο παλαίωσης επτά χρόνια, εκ των οποίων τουλάχιστον τρία σε βαρέλι.
Σίγουρα πολλοί όταν σκεφτόμαστε Μαυροδάφνη, μας έρχεται στο μυαλό αυτό το φθηνό και μικρό μπουκαλάκι γλυκού κρασιού, στα κάτω ράφια της κάβας ενός σούπερ μάρκετ, που πολύ πιθανό να έχουμε καταναλώσει ξεφαντώνοντας στο καρναβάλι της Πάτρας. Αυτή είναι η μία όψη της Μαυροδάφνης, που για πολλές δεκαετίες αποτελούσε το πιο γνωστό Ελληνικό κρασί, στο εξωτερικό και σίγουρα το πιο γνωστό γλυκό κρασί στην χώρα μας. Αυτή η εικόνα υπάρχει ακόμα, και οι ‘Μαυροδάφνες΄ συχνά εκπροσωπούνται από αυτής της ποιότητας τα κρασιά. Όμως στο παιχνίδι, εδώ και πολλά χρόνια έχουν μπει και οι υψηλής ποιότητας εκφράσεις της γλυκιάς Μαυροδάφνης, όπως η Μαυροδάφνη Πατρών Reserve Παρπαρούση. Αυτές που όποιος τις δοκιμάσει θα αλλάξει την άποψη του (αν δεν είναι και η καλύτερη) για αυτό το ιστορικό Ελληνικό κρασί. Δοκιμάστε και το Χόρταις από το κτήμα Μερκούρη, που αν και δεν είναι ΠΟΠ κρασί, συγκαταλέγεται στα καλύτερα κρασιά αυτού του στιλ.
Το χρώμα αυτών των κρασιών ανάλογα με την παλαίωση είναι από βαθύ κόκκινο για τα πιο φρέσκα και φτάνει στο καφέ για τα πιο παλαιωμένα. Τα αρώματα των καλύτερων κρασιών θυμίζουν ώριμα σκούρα φρούτα όπως δαμάσκηνο, σύκο. Η γεύση τους είναι πλούσια, με αρκετή γλύκα και αλκοόλ γύρω στο 15%. Οι δυνατότητες παλαίωσης των καλύτερων κρασιών είναι πολύ μεγάλες και τα κρασιά εξαιρετικά πολύπλοκα.
Εκτός από την Πάτρα η Μαυροδάφνη καλλιεργείται και στη Κεφαλλονιά και αποτελεί την πιο σημαντική ερυθρή ποικιλία του νησιού. Το νησί διαθέτει και αυτό ζώνη ΠΟΠ για γλυκά κρασιά από Μαυροδάφνη, την ΠΟΠ Μαυροδάφνη Κεφαλληνίας. Η μεγαλύτερη έκταση βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της Κεφαλλονιάς στη χερσόνησο της Παλικής. Τα εμφιαλωμένα κρασιά που φέρουν αυτήν την ένδειξη είναι ελάχιστα.
Εκτός από τα γλυκά, ενισχυμένα κρασιά που παραμένουν ένα μεγάλο κεφάλαιο στην Ελληνική οινική ιστορία, η μοντέρνα ιστορία γράφεται και με τα ξηρά κρασιά. Οι ‘ξηρές’ οινοποιήσεις είναι όλο και πιο συχνές, με πραγματικά σπουδαία αποτελέσματα. Μία από τις πρώτες ξηρές Μαυροδάφνες είναι το Ταώς Παρπαρούση. Τα αρώματα αυτών των κρασιών θυμίζουν μαύρα φρούτα, αλλά και σοκολάτα, ενώ η γεύση τους είναι πλούσια και πληθωρική. Και αυτά δένουν όμορφα με την δρυ και μπορούν να παλαιώσουν για αρκετά χρόνια.
Εκτός από τα μονοποικιλιακά κρασιά, συναντάμε και πολλά χαρμάνια με διάφορες ποικιλίες τόσο διεθνείς όσο και γηγενείς, σε όλη την Πελοπόννησο. Παράδειγμα το Κτήμα Μέγα Σπήλαιο Ερυθρόόπου συνδυάζεται με το Μαύρο Καλαβρυτινό,το Κτήμα Μερκούρη με Refosco και το Μαύρο εις τον Κύβο με Merlot και Αγιωργίτικο.
Τα ξηρά κρασιά από Μαυροδάφνη στην Κεφαλλονιά (τα οποία δεν είναι ΠΟΠ), παίζουν πολύ σημαντικότερο ρόλο από τα γλυκά με εξαιρετικά μονοποικιλιακά δείγματα όπως το Gentilini Eclipse αλλά και κάποια ενδιαφέροντα χαρμάνια (Notes Red).
Πειραματισμοί με την ποικιλία γίνονται σε όλη την Ελλάδα και είναι σίγουρο ότι συνεχώς θα εμφανίζονται καινούριες προσπάθειες. Παράδειγμα το Κτήμα Άλφα -ΟΝΕ 2010 όπου η Μυροδάφνη συναντά το Ξινόμαυρο.
Μην εκπλαγείτε αν δεν δείτε στις ετικέτες των ξηρών κρασιών να φιγουράρει το όνομα της ποικιλίας, είναι γιατί απαγορεύεται από την νομοθεσία, κάτι που ελπίζω και εύχομαι να αλλάξει!
Προσοχή και… Πάντα ´γεια
Antonis Fragkioudakis