Σε πολύ ζεστό κλίμα πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του λευκώματος της Ιεράς Μητροπόλεως Καλαβρύτων και Αιγιαλείας «Η Θυσιαστική και Οικονομική συμμετοχή των Ιερών Μονών μας στον Αγώνα του 1821» την Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2024, στις 6.30 μ.μ. στο Αρχοντικό “Παναγιωτοπούλου”, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για την ιστορική επέτειο της Μυστικής Συνελεύσεως της Βοστίτσας.
Η αίθουσα στο “Παναγιωτοπουλέικο” ήταν κατάμεστη με τους παρευρισκομένους να απολαμβάνουν την παρουσίαση του λευκώματος από τον επίκουρο Καθηγητή της Νεωτέρας Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Νικόλαο Αναστασόπουλο, τον εμπεριστατωμένο λόγο του και την λεπτομερέστατη περιγραφή του βιβλίου, της συγγραφέως κ. Βάνας Μπεντεβή.
Την εκδήλωση προλόγισε η Αντιδήμαρχος Δημοσίων Σχέσεων του Δήμου Αιγιάλειας κ. Μαρία Αγγελοπούλου, που συνεχάρη του συντελεστές του λευκώματος για το άρτιο αποτέλεσμα.
Το λόγο πήρε ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Ιερώνυμος, ο οποίος στο σύντομο χαιρετισμό του μεταξύ άλλων ανέφερε:
–“Ευχαριστώ την κ. Μπεντεβή και τους συνεργάτες της για το όμορφο αυτό λεύκωμα που αξίζει όλοι να πάρετε και να δείτε τους θησαυρούς που βγαίνουν από την ιστορία μας. Ο λόγος που προχώρησα στην έκδοση του λευκώματος αυτού είναι εξ αφορμής των μυθευμάτων, που ισχυρίζονται ότι η Εκκλησία δεν έχει κάνει τίποτα. Ήθελα να αποδείξουμε σε όλους και κυρίως στους πολιτικούς μας, ότι η Εκκλησία έχει προσφέρει πάρα πολλά και έχει δώσει μεγάλη οικονομική ενίσχυση στον Αγώνα. Και τα μοναστήρια μας συνέβαλαν στην Επανάσταση με πολλούς τρόπους. Και τα δικά μας Μοναστήρια πρόσφεραν πολλά και έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Κάλεσα, λοιπόν, την κ. Μπεντεβή και της είπα να προχωρήσει στην ανάδειξη των Μοναστηριών μας και στη συμβολή τους στον Αγώνα. Έτσι έχουμε στα χέρια μας αυτό το ιστορικό λεύκωμα, με την ευχή να μας δώσει ο Θεός δύναμη και χρόνια να παρουσιάσουμε κι άλλα λευκώματα, για να αναδείξουμε τα ιερά μας μοναστήρια, τα προπύργια του ελληνισμού και να καταλάβουν όλοι πώς όταν ο κόσμος όταν είναι ενωμένος εν Χριστώ πετυχαίνει καλά αποτελέσματα.
Θέλω επίσης να συγχαρώ τον τ. Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβρόσιο, την κ. Μπεντεβή και τον τ. Δήμαρχο Αιγιάλειας κ. Θανάση Παναγόπουλο, για τον αγώνα τους για την καθιέρωση της Μυστικής Συνέλευσης της Βοστίτσας ως επέτειο για την πόλη μας. Αλλά και το νυν Δήμαρχο Αιγιάλειας κ. Δημήτρη Καλογερόπουλο που από την πλευρά του Δήμου στήριξε οικονομικά την έκδοση του πολυτελούς αυτού λευκώματος”.
Στη συνέχεια ο Δήμαρχος Αιγιάλειας κ. Δημήτρης Καλογερόπουλος, μεταξύ άλλων ανέφερε:
–“Αποτελεί πόνημα της κ. Μπεντεβή το εν λόγω λεύκωμα που σε συνεργασία με το Δήμο και την Εκκλησία έχουμε αυτό το εξαιρετικό αποτελέσμα. Και η συμβολή της κ. Μπεντεβή ως καθιέρωση της τοπικής εορτής ήταν απόλυτα επιτυχής, αλλά και η οικονομική ενίσχυση από πλευράς Δήμου για την έκδοση του λευκώματος ήταν απαραίτητη για τον τόπο μας. Η συμβολή των μοναστηριών στον Αγώνα ήταν καθοριστική. Ας αναλογιστούμε τι θα γινόταν στην Πατρίδα μας, ως χώρα, εάν δεν υπήρχε η θρησκεία, ο κύριος μοχλός υποστήριξης του Γένους σε όλη την υποδούλωση. Γιατί είναι γεγονός αδιάψευστο πως ένα Γένος κρατήθηκε χάρη στην ιδεολογική πλατμφόρμα σε σχέση με την Εκκλησία. Αξίζει να αναλογιστούμε τι έγινε τότε ,για να πάρουμε δίδαγμα τι μπορεί να γίνει στο μέλλον σε μια κοινωνία που ζούμε και που αποσαθρώνεται. Ένα είναι σίγουρο, πως χωρίς την ιδεολογική πλατφόρμα της θρησκείας, χαθήκαμε!”
Από την πλευρά του ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Νικόλαος Αναστασόπουλος, επεσήμανε μεταξύ άλλων:
–“Το πόνημα ενσωματώνει τη μνήμη με την ιστορία. Δύο είναι τα συμπεράσματα που βγαίνουν μελετώντας το συγκεκριμένο λεύκωμα: 1) Να ξανασκεφτούμε την ιστορία μας και 2) να ανακαλέσουμε τα βιώματά μας. Ύπαρξη μνήμης, διαφύλαξη παράδοσης και διατήρηση συλλογικής μνήμης.
Πρόκειται για ένα προσεγμένο τεκμηριωμένο επιστημονικά βιβλίο, με χαρακτηριστικά Λευκώματος, 181, περίπου, σελίδων, με παράθεση θεματικών ενοτήτων και ιστορικών γεγονότων καθώς και αφιερώματα στον εθνικό ρόλο των Ιερών Μονών της Μητροπόλεως Καλαβρύτων και Αιγιαλείας καθ’ όλη τη διάρκεια του Απελευθερωτικού Αγώνα. Στην ουσία, αποτελεί έναν καρπό μίας προσπάθειας με στόχο της συγγραφέως να συμβάλλει στην αναγκαιότητα της ανάδειξης των Ιερών Μονών και γενικότερα της Εκκλησίας ως έμπρακτου και ηθικού υποστηρικτή στην υπόθεση της Εθνικής Ανεξαρτησίας. Την έκδοση προλογίζουν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Ιερώνυμος και ο Δήμαρχος Αιγιαλείας κ. Δημήτρης Καλογερόπουλος.
Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι μέσα από το αρχειακό αλλά και δημοσιευμένο υλικό που επιλέγει να αναδείξει η συγγραφέας, χαρτώο και φωτογραφικό, που απόκεινται σε δημόσια ή ιδιωτικά αρχεία, αλλά και από τα στοιχεία που αντλεί από τον τύπο και τη σχετική βιβλιογραφία, παρουσιάζονται οι ιστορικές και εμβληματικές Μονές της περιοχής ως εκπαιδευτικοί φορείς αλλά και ως σημεία μαρτυρικής, αδιάκοπης αντίστασης και ένοπλης εξέγερσης κατά των Οθωμανών, από τις οποίες αναδείχτηκαν φωτεινά παραδείγματα αυτοθυσίας και μεγάλες ηρωικές μορφές του αγώνα.
Τα γραφόμενα στο βιβλίο δεν περιορίζονται μόνον στο πλαίσιο της απλής καταγραφής της θυσιαστικής και οικονομικής συμμετοχής των Ιερών Μονών αλλά επιδέχονται αξιοποίηση στο πλαίσιο συνολικότερων ιστορικών μελετών. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που μπορεί να το αναγνώσει κάθε πολίτης και που φωτίζει την πορεία των αγωνιστών της εποχής, λαϊκών και κλήρου, αλλά και μιας μεγάλης χρονικής περιόδου, στην οποία αποτυπώνονται οι στρατιωτικές και πολιτικές εξελίξεις, οι κοινωνικές μεταβολές και εν τέλει η δράση και οι αγώνες στην προετοιμασία και την εξέλιξη της Επανάστασης. Σε όλα αυτά, αν συνυπολογίσει κανείς ότι το βιβλίο είναι αποτέλεσμα της ενδελεχούς και τεκμηριωμένης έρευνας καθώς και της προσεγμένης γραφίδας της φιλολόγου Βάνας Μπεντεβή το άριστο αποτέλεσμα είναι προφανές. Εκτός αυτών, ωστόσο, γίνεται εύκολα ευδιάκριτη η πειθαρχία του συγκεκριμένου βιβλίου, δηλαδή η τεχνική, η μεθοδολογία, η τεκμηρίωση, όλα όσα συνιστούν ένα πόνημα, το οποίο βεβαίως απευθύνεται στον κάθε αναγνώστη.
Για την δική μου περίπτωση, με βάση την ειδίκευσή μου στην νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία, το συγκεκριμένο βιβλίο, μέσα από το παράδειγμα της προσφοράς των Ιερών Μονών των επαρχιών Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, αποτελεί πλούσια δεξαμενή άντλησης στοιχείων για τη δομή και την εξέλιξη γενικότερα των οικονομικών και κοινωνικών δομών της περιοχής αλλά και ευρύτερα για την εκκλησιαστική και στρατιωτική ιστορία, καθώς η όλη διαδικασία ήταν μια εθνική επανάσταση που διεκδικούσε την ίδρυση ενός εθνικού κράτους, και ένας πόλεμος της Ανεξαρτησίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, το βιβλίο αποτελεί μία μεγάλη ανασκαφή σε θέματα της τοπικής ιστορίας”.
Η συγγραφέας του λευκώματος κ. Βάνα Μπεντεβή αναφέρθηκε για το πώς ξεκίνησε η έκδοση του λευκώματος, λέγοντας:
-“Μέσα από αυτό το λεύκωμα ήθελα να αναδείξω την δική μας ιστορία και με παρότρυνση του π. Ιωακείμ Βενιανάκη και του Μητροπολίτη μας κ. Ιερωνύμου, εστίασα στα γεγονότα της Μυστικής Συνέλευσης της Βοστίτσας. Ψάχνοντας τις πηγές, διαπίστωσα ότι ήταν πολλοί κληρικοί που έλαβαν μέρος και θα ήθελα να δούμε μάλιστα και τι απέγιναν αυτοί οι κληρικοί. Η ιστορία πρέπει να γραφεί με τα αληθινά γεγονότα και έτσι αποφάσισα να ερευνήσω και να γράψω την ιστορία των δικών μας μοναστηριών στη συμβολή του Αγώνα, όπως μεγάλη ήταν η συμβολή του μοναστηριού της Αγίας Λαύρας. Ο ρόλος των μοναστηριών μας υπήρξε σημαντικότατος και μέσα στο λεύκωμα αναφέρομαι στους φωτισμένους κληρικούς μας που ήταν έτοιμοι να χύσουν το αίμα τους για τον Αγώνα.
Είναι γεγονός ότι στη Συνέλευση κονταροχτυπήθηκαν ο κλήρος με τους λαϊκούς, αλλά είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι δύο κληρικοί, ο Παπαφλέσσας και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός υπήρξαν οι εμπνευστές του Αγώνα.
Ευχαριστώ το Μητροπολίτη μας κ. Ιερώνυμο που μου έδωσε το έναυσμα για τη δημιουργία του λευκώματος, τους συνεργάτες μου Χρύσα Δημητρίου και Φρόσω Στιβαχτοπούλου, το Δήμαρχο Αιγιάλειας κ. Δημήτρη Καλογερόπουλο που στήριξε οικονομικά από πλευράς του δήμου την έκδοση του λευκώματος. Αλλά ευχαριστώ ιδιαιτέρως επίσης τον κ. Καλογερόπουλο, γιατί σε ό,τι κι αν του έχω ζητήσει για την ΙΛΕΑ, π.χ. την έκδοση του βιβλίου για τους Πρόσφυγες της Μικρασίας Ασίας μας στήριξε, ενώ ο ίδιος προσωπικά αγόρασε 50 συλλεκτικά ημερολόγια. Ευχαριστώ και τον ομιλητή καθηγητή του πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Αναστασόπουλο για την παρουσίαση του λευκώματος».
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά το τέλος της παρουσίασης, οι παρευρισκόμενοι παρέμειναν στις θέσεις τους με τον κ. Καλογερόπουλο να λέει χαρακτηριστικά «βλέπω ότι κανένας δεν θέλει να φύγει».
Μια εξαιρετική ιστορική βραδιά που έγραψε… τη δική της ιστορία!
To βιβλίο σελιδοποιήθηκε και εκτυπώθηκε από τις εκδόσεις “TypOffset” Ευφροσύνης και Μαρίας Στιβαχτοπούλου στο Αίγιο.
ΦΡΟΣΩ ΣΤΙΒΑΧΤΟΠΟΥΛΟΥ – ΣΤΑΥΡΙΔΗ