Τη χάσαμε την μπάλα: Δίχως άλλη κουβέντα, η εικόνα ενός μέλους του Κοινοβουλίου που εισβάλλει στην Εθνική Πινακοθήκη και τα κάνει λίμπα, είναι και αντιδημοκρατική και αντικοινωνική και πλην αυτών είναι και αντιαισθητική. Αντιδημοκρατική, αντικοινωνική, αντιαισθητική και με άλλα ακόμα «αντί». Είναι από κάθε οπτική καταδικαστέα. Τελεία και παύλα.
Από τη στήλη “Εγώ σου λέω τον πόνο μου,
κι εσύ μου γράφεις «γράψ΄ τα», στην εφημερίδα “ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ”
Αλλά, αν θέλουμε το σενάριο να είναι πλήρες, πρέπει να πάμε και παρακάτω. Με ερωτησούλες και τοποθετησούλες. Είναι πραγματικά πρωτοποριακό έργο μια ζωγραφιά με την Παναγιά τέρας και τσιγάρο στο χέρι; Και μπορούμε να συζητάμε αν αυτό προσβάλλει; Δηλαδή, μπορεί και να μην προσβάλλει; Τρελαθήκαμε τελείως; Άλλη ερώτηση: στα πλαίσια της επικοινωνίας της μαθητικής νεολαίας με τις τέχνες, αυτός είναι ο δρόμος που εμπλουτίζει την Παιδεία; Έτσι οι νεαρές και οι νεαροί θα μάθουν να σέβονται το θρησκευτικό συναίσθημα ο ένας του άλλου;
Πάμε παρακάτω: Αναμφίβολα, η ελευθερία της τέχνης είναι από τα θεμελιώδη της δημοκρατίας, όπως είναι και η ελευθερία του λόγου, η ελευθερία της σκέψης, η ελευθερία της δράσης κι οποιαδήποτε άλλη ελευθερία. Αλλά η ελευθερία δεν έχει όρια; Κι αυτό που “εξ απαλών ονύχων” το μάθαμε, ότι δηλ. τα δικαιώματα του ενός φτάνουν ως εκεί που δεν βλάπτονται του αλλουνού τα δικαιώματα, λάθος μας το ’πανε; Δηλαδή, ωσαύτως η ελευθερία του λόγου δεν έχει όρια; Η ελευθερία του ανταγωνισμού της αγοράς δεν έχει όρια; Η ελευθερία στην επιλογή των μέσων για την επίτευξη μιας επιδίωξης δεν έχει όρια; Εμείς λέμε πως μόνον τα όνειρα δεν έχουν όρια, ως υπαγόμενα στη γεωγραφία του ασυνείδητου.
Όλα τα άλλα έχουν όρια, αλλιώς θα ήταν αδύνατη η συμβίωση. Αυτά τα όρια γέννησαν τις έννοιες “σεβασμός”, “εγκράτεια”, “διάλογος”, “μέτρον άριστον” και τις όμοιες. Το “μηδέν άγαν” του Δελφικού μαντείου, που αποτελούσε τη θεμελιώδη αρχή του πολιτισμού της ελληνικής αρχαιότητας, ακριβώς το “εκτός ορίων” απέρριπτε. Γιατί αυτό οδηγεί σε καθολική αποσύνθεση. Οδηγεί στο χάος, στην ασυδοσία, σε ασυναρτησία, σε παράλυση.
«Μα, εδώ το πρωτεύον είναι η τέχνη!» είναι το βασικό επιχείρημα της συντριπτικής πλειονοψηφίας των επωνύμων. Αλήθεια; Εδώ το πρωτεύον είναι η τέχνη; Λοιπόν, αποφεύγουμε να χαρακτηρίσουμε έναν που βιώνει την καλλιτεχνική του αυτοπραγμάτωση περίπου ανασκολοπίζοντας θρησκευτικά σύμβολα, και λέμε: Αν ένας δημοσιεύσει, ας πούμε μια νουβέλα, όπου υμνούνται οι θηριωδίες του Χίτλερ και προβάλλονται ως το «άλας» της ανθρώπινης δράσης, θα κρίνουμε τη νουβέλα με λογοτεχνικά και φιλολογικά κριτήρια, κι όχι για το βρομερό της περιεχόμενο; Και θα την εισαγάγουμε και στη δημόσια Εκπαίδευση; Και θα προβάλουμε ως πρότυπο το Άουσβιτς; Κι αυτό θα το βαφτίσουμε «σαγήνη του αλλόκοτου»; Εντάξει, μπορεί να φταίει το εμβόλιο …
Εν πάση περιπτώσει, σ’ αυτούς τους πολύ “προχώ” και φιλότεχνους συνανθρώπους μας, με αγάπη αφιερώνω το στιχούργημα που έγραψε ο Σουρής στα εγκαίνα του Δρομοκαΐτειου:
Μίαν ευχήν εκφράζομεν επί τη ευκαιρία: / το ευγενές μας κτήριον ποτέ να μην αδειάσει, / ήγουν πας Έλλην κύριος και Ελληνίς κυρία / ευχόμεθα και να το δει και να το δοκιμάσει. / Κι ευχόμεθα μετ’ ου πολύ και δεύτερον να γίνει / και εν ανάγκη μάλιστα να κτίσωμεν και τρίτον, / γιατί είναι μονοπώλιον και η παραφροσύνη / εδώ στη χώρα των Μουσών στη χώρα των Χαρίτων.