Ο Αντιστράτηγος ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας, ειδικός ερευνητής και αναλυτής ηλεκτρονικών εγκλημάτων και Πρόεδρος του CSIi, Μανώλης Σφακιανάκης, είναι ένα πρόσωπο ταυτισμένο με την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο για παιδιά και ενηλίκους, καθώς και με την καταπολέμηση του κυβερνοεγκλήματος στις διάφορες μορφές του.
Με την αφορμή της συμπλήρωσης ενός χρόνου πορείας για το Διεθνές Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας – Cyber Security International (CSI) αλλά και την πρόσφατη ίδρυση της Ψηφιακής Ακαδημίας Γονέων, μας μίλησε για τις προκλήσεις που κρύβει το Διαδίκτυο για όλους, την ανάγκη των εταιρειών και των μάνατζερ να συνεργάζονται με εξειδικευμένες εταιρείες διαχείρισης φήμης και κρίσεων στο Διαδίκτυο, αλλά και τα σχέδιά του για το μέλλον.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις και οι σοβαρότεροι κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσει στο διαδίκτυο σήμερα μια επιχείρηση ή σε προσωπικό επίπεδο ένας υψηλόβαθμος μάνατζερ;
Οι κίνδυνοι μέσω του διαδικτύου είναι πολλαπλοί, ο βασικότερος όμως όλων για έναν μάνατζερ αφορά τη φήμη της εταιρείας του αλλά και του ονόματός του. Σήμερα συναντούμε πολλά περιστατικά στα οποία η φήμη ενός μάνατζερ κρέμεται από τα χέρια ενός κακόβουλου υπαλλήλου, από τους δεκάδες ή χιλιάδες που μπορεί να έχει, ο οποίος ξέρει να χειρίζεται τα κοινωνικά δίκτυα. Κάτι ανάλογο με τη φήμη ενός στρατηγού, η οποία πλέον κρέμεται -ή καλύτερα θα μπορούσα να πω: εξαρτάται- από έναν απλό φαντάρο, ο οποίος δεν αντέχει την πρωινή γυμναστική και καθώς έχει ένα laptop στα χέρια του ή ένα «έξυπνο» κινητό τηλέφωνο, κάνει αναρτήσεις εις βάρος του στρατηγού του.
Πολλά περιστατικά έχουν συμβεί κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως Διευθυντής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, όπου άνθρωποι έχασαν τον ύπνο τους εξαιτίας μιας δυσφήμησης η οποία ήταν αναρτημένη στο διαδίκτυο.
Πολλοί συμπολίτες μας οι οποίοι δεν είναι μάνατζερ ούτε έχουν εταιρείες, έχουν χάσει κι αυτοί τον ύπνο τους, διότι κάποιος κακοπροαίρετος έχει αναρτήσει δυσφημιστικά σχόλια γι’ αυτόν στο διαδίκτυο, είτε σε κάποιο ανώνυμο blog είτε στα κοινωνικά δίκτυα. Πολλές χιλιάδες συμπατριώτες μας είναι με ψυχοφάρμακα αυτήν τη στιγμή λόγω όλων αυτών τα οποία υφίστανται και δεν μπορούν να τα αντιμετωπίσουν, να τα «κατεβάσουν»… από το διαδίκτυο, νομίζοντας ότι τα βλέπει όλος ο κόσμος…
Σε ποιες κινήσεις θα πρέπει να προχωρήσουν οι μάνατζερ για να προφυλάξουν την εταιρική αλλά και την προσωπική τους φήμη στο διαδίκτυο; Πού πρέπει να δώσουν ιδιαίτερο βάρος;
Πρέπει να συνάψουν μια συμφωνία με μια εταιρεία η οποία ασχολείται επαγγελματικά με τη διαχείριση φήμης και όχι με κάποια που, μεταξύ άλλων, κάνει και διαχείριση φήμης… Οι εξειδικευμένες εταιρείες που ασχολούνται αποκλειστικά και μόνο με αυτό το αντικείμενο, εκμεταλλεύονται με άμεσο και πολύ έξυπνο τρόπο όλες τις θετικές ειδήσεις που δημιουργούνται στο διαδίκτυο γύρω από μια επιχείρηση, ενώ παράλληλα δημιουργούν και άλλες τέτοιες ειδήσεις μέσω κοινωνικών δικτύων, με αποτέλεσμα να χτίζεται σιγά σιγά ένα τείχος προστασίας για τον εν λόγω μάνατζερ ή επιχείρηση. Με την αξιοποίηση, μάλιστα, κάποιων προηγμένων προγραμμάτων, τα θετικά νέα ανεβαίνουν, ενώ ό,τι αρνητικό υπάρχει βυθίζεται στο διαδικτυακό σκότος.
Διαφαίνεται έντονα στις ανά τον κόσμο αγορές ότι η διαχείριση φήμης όπως και το crisis management είναι πλέον μια από τις επιστήμες του μέλλοντος. Όποιον και αν αφορά: εταιρείες, μάνατζερ, επώνυμα πρόσωπα, πολιτικούς ή καμπάνιες τους. Στην επιστήμη αυτή συνέχεια προστίθενται νέες τεχνικές, ενώ απαιτείται από τους «χειριστές-διαχειριστές» αυτών αφενός εξειδικευμένη γνώση αφετέρου χρήση νέων καινοτόμων εργαλείων τεχνολογίας.
Πόσο συχνές είναι τέτοιες περιπτώσεις στην Ελλάδα; Πώς αντιμετωπίζονται τέτοια περιστατικά αν δεν παρθούν ή αν δεν έχουν αποτέλεσμα τα προληπτικά μέτρα και τελικά εμφανιστούν;
Οι περιπτώσεις διαχείρισης φήμης στο διαδίκτυο είναι σχεδόν ανύπαρκτες στη χώρα μας. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν εξειδικευμένες εταιρείες στο χώρο, πλην ελαχίστων οι οποίες έχουν δημιουργηθεί μέσα σε εταιρείες πληροφορικής, που, κατά το κοινώς λεγόμενον, τα κάνουν όλα. Στη χώρα μας καθημερινά και με ραγδαίο ρυθμό δυσφημούνται άμεσα ή έμμεσα δεκάδες σοβαρές εταιρείες, οι οποίες λόγω της ανυπαρξίας εξειδικευμένης εταιρείας και σχετικών υπηρεσιών, δεν προχωρούν σε καμία κίνηση προστασίας.
Εκτός από τις εταιρείες ταυτόχρονα δυσφημούνται και οι ιδιοκτήτες ή τα στελέχη επιχειρήσεων που τις εκπροσωπούν αλλά και άλλοι επώνυμοι άνθρωποι, οι οποίοι μένουν δυστυχώς απροστάτευτοι από την καταιγίδα των συκοφαντικών σχολίων.
Από νομική άποψη, στη χώρα μας υπάρχει η δυνατότητα να «κατέβουν» συγκεκριμένες μεμονωμένες αναρτήσεις. Αυτό γίνεται όμως μέσα από δύσκολα νομικά μονοπάτια, τα οποία γνωρίζουν μόνο εξειδικευμένοι νομικοί και διαδικτυακοί ερευνητές. Η φήμη, ωστόσο, δεν επανέρχεται, αν δεν λειτουργήσουν οι παραπάνω μηχανισμοί επαναφοράς της.
Ποια είναι συνήθως τα κίνητρα αυτών των κυβερνοεπιθέσεων;
Οι κυβερνοεπιθέσεις ενδέχεται να είναι μαζικές. Μπορεί κάποιοι να κάνουν μαζικές επιθέσεις σε πολλά sites, με σκοπό να πλήξουν τη φήμη γενικώς. Πραγματοποιούνται, όμως, επιθέσεις και στοχευμένα, σε συγκεκριμένες εταιρείες. Τα κίνητρα σε τέτοιου είδους επιθέσεις είναι τα χρήματα που παίρνουν από το αντίπαλο δέος, το οποίο δεν είναι άλλο από τον ανταγωνισμό. Στις μαζικές, ωστόσο, επιθέσεις δεν υπάρχει χρηματισμός αλλά «εθελοντισμός στο κακό».
Το Διεθνές Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας – Cyber Security International (CSI) που ιδρύσατε, συμπλήρωσε μέσα στον Φεβρουάριο ένα χρόνο πορείας. Τι θα λέγατε πως έχετε κατορθώσει μέσα σε αυτή την πρώτη χρονιά και ποιοι είναι οι στόχοι σας για τη συνέχεια; Θα προχωρήσετε άμεσα στην ίδρυση κάποιων παραρτημάτων, όπως έχετε αναφέρει;
Το Ινστιτούτο έχει μέσα σε ένα χρόνο επιτύχει όλους τους στόχους του. Απλά σας αναφέρω ότι έχουμε επικοινωνήσει με τουλάχιστον 100.000 ανθρώπους μέσα από ημερίδες και συνέδρια, ενώ έχουμε δημιουργήσει την ακαδημία γονέων, με χορηγό τη Wind και τον ΑΝΤ1, με στόχο να προσεγγίσουμε μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια 200.000 γονείς, οι οποίοι θα ενημερώνονται για το διαδίκτυο και τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να προσεγγίσουν τα παιδιά τους σχετικά με τις τεχνολογίες. Παράλληλα, ετοιμάζουμε το πρώτο Κοινωνικό Ψηφιακό Σχολείο, που θα έχει παρουσία σε όλους τους δήμους της χώρας και θα εκπαιδεύει μετά τα μαθήματά τους όσα παιδιά το επιθυμούν σε προγραμματισμό, κώδικα και ρομποτική.
Το Κοινωνικό Ψηφιακό Σχολείο δημιουργήθηκε σαν σκέψη όταν άκουσα τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, να αναφέρει 20 μέρες προτού αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο, ότι όποιο παιδί δεν γνωρίζει προγραμματισμό και κώδικα δεν θα μπορεί να ενταχθεί στις νέες κοινωνίες που έρχονται στο μέλλον. Αυτό και μόνο με έκανε να σκεφτώ τη λύση του Κοινωνικού Ψηφιακού Σχολείου για τη χώρα μου. Όλες οι υπηρεσίες που παρέχει το Ινστιτούτο CSI είναι δωρεάν προς τους πολίτες της χώρας. Ευχαριστώ τους χορηγούς που βοηθούν το έργο του ινστιτούτου και ιδιαιτέρως την Aegean, τη Hertz, τη Wind, τον ΑΝΤ1 και το πανεπιστήμιο City Unity.
Όπως αναφέρατε, πραγματοποιείτε αρκετά συχνά σεμινάρια και ομιλίες, τα οποία παρακολουθεί αρκετός κάθε φορά κόσμος. Ποιο είναι το feedback που λαμβάνετε για την ανάγκη που υπάρχει για ενημέρωση σχετικά με την προστασία στο Διαδίκτυο;
Αυτό που παίρνουμε μετά από κάθε ημερίδα, παρουσίαση ή εκπαίδευση σαν feedback είναι ότι ο κόσμος διψάει για να μάθει πώς θα χειρίζεται και πώς θα πλοηγείται στο διαδίκτυο. Είμαστε μια χώρα ηλεκτρονικά αναλφάβητη. Στη σχετική έρευνα βρισκόμαστε στην 25η θέση ανάμεσα σε 27 χώρες, γεγονός που καταδεικνύει ότι ο Έλληνας χρήστης του Internet στην ουσία οδηγεί μια Ferrari, χωρίς να έχει δίπλωμα οδήγησης. Το Ινστιτούτο, με τη βοήθεια και τη δική σας, παρέχει και θα παρέχει σε όλους τους πολίτες της χώρας μας τη γνώση που απαιτείται, αφενός για να μπορέσουμε να μάθουμε το διαδίκτυο μαζί με τα παιδιά μας, αφετέρου τα παιδιά μας να κατορθώσουν να ξεχωρίσουν σε επίπεδο τεχνολογίας από τα παιδιά του υπόλοιπου κόσμου. Δεν σας κρύβω από την εμπειρία μου στο χώρο της τεχνολογίας ότι τα Ελληνόπουλα είναι παιδιά προικισμένα με ιδιαίτερες δεξιότητες στην τεχνολογία και ιδιαίτερα στο διαδίκτυο. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εκείνους που αγκάλιασαν το Ινστιτούτο CSI αυτή την πρώτη χρονιά της πορείας του και παράλληλα όλους όσοι το στηρίζουν και το υποστηρίζουν με όλα τους τα μέσα.
Τα ανώτατα στελέχη των μεγάλων επιχειρήσεων είναι, όμως, και γονείς, και μάλιστα γονείς που συχνά λείπουν και πολλές ώρες από το σπίτι. Τι θα πρέπει να προσέχουν όσον αφορά την πρόσβαση των παιδιών στο Διαδίκτυο; Πώς μπορούν να τα προφυλάξουν από τους κινδύνους που υπάρχουν και στους οποίους είναι πιο ευάλωτα;
Όταν τα στελέχη λείπουν από το σπίτι τους, όπως και εγώ λείπω από το δικό μου, δεν πρέπει να αφήνουν τα παιδιά τους στο έλεος του Θεού. Εννοώ ότι πρέπει να είμαστε δίπλα τους, ακόμα και μέσω μιας βίντεο κλήσης. Επίσης, ποτέ δεν πρέπει να αφήνουμε το παιδί μας μόνο, όταν έρχεται στο σπίτι από το σχολείο, στις τρεις ή τέσσερις το μεσημέρι, σε ένα τέτοιου είδους περιβάλλον, όπως αυτό του διαδικτύου: πλούσιο μεν, μοναχικό δε. Εκείνη την ώρα, μπορούμε να πάρουμε τηλέφωνο το παιδί μας και να το απασχολήσουμε τουλάχιστον 20 λεπτά ρωτώντας το καθημερινά πράγματα, όπως πώς πέρασε στο σχολείο, τι συνέβη με τους φίλους του κατά τη διάρκεια της ημέρας, αν έγραψαν κάποιο τεστ. Παράλληλα, θα πρέπει να εξετάζουμε πώς είναι η ψυχολογία του κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας. Με τον τρόπο αυτό απασχολούμε το παιδί μας και δεν καταφεύγει στο διαδίκτυο και στα εικονικά δωμάτια επικοινωνίας, τα γνωστά chat rooms, για να μιλήσει με αγνώστους.
Από την εμπειρία μου έχω εντοπίσει ότι η χειρότερη ώρα, αυτή δηλαδή που υπάρχει ο μεγαλύτερος κίνδυνος για να αποπλανηθεί ένα παιδί από ένα άγνωστο άτομο στο διαδίκτυο, είναι η ώρα που σχολάει. Όταν, δηλαδή, χαλαρώνει μετά το οκτάωρο που έχει κάνει στο σχολείο. Όσα, λοιπόν, σας ανέφερα είναι ο «τρόπος-κλειδί» για να έχετε τα παιδιά σας κοντά σας και σε εγρήγορση. Μετά την επικοινωνία που θα έχετε με το παιδί σας, είτε μέσω βίντεο κλήσης είτε μέσω τηλεφώνου, συνήθως θα ακολουθήσει κάποιο ιδιαίτερο μάθημα. Το παιδί θα ξεχαστεί και θα μπει σε άλλο επίπεδο, για να συνεχίσει το διάβασμα για την επόμενη μέρα.
Όλοι οι παιδόφιλοι γνωρίζουν πως οι ώρες που χαλαρώνουν τα παιδιά μας είναι μεταξύ 3 και 5 το απόγευμα. Εκείνες τις ώρες κάνουν τις επιθέσεις τους μέσα από τα Chat, στα οποία «χαζομιλάνε» στην αρχή, στη συνέχεια επικοινωνούν καθημερινά και κάποια ημέρα ζητάνε από το παιδί μας ραντεβού στα τυφλά… Τότε ακριβώς αρχίζει η άσχημη πλευρά του διαδικτύου, που όλοι φαντάζομαι καταλαβαίνουν…
Επίσης, όσοι έχουν μικρά παιδιά θα πρέπει να τοποθετήσουν στο browser του υπολογιστή τους ένα πρόγραμμα γονικού ελέγχου, για να μη γίνεται η πλοήγηση ανεξέλεγκτα στο διαδίκτυο. Είναι το μόνο εργαλείο που προτείνω για παιδιά ηλικίας τριών μέχρι οκτώ ετών. Κλείνοντας, πρέπει να τονίσω ότι τα παιδιά μας δεν πρέπει να τα παρακολουθούμε με ειδικά προγράμματα, για να βλέπουμε πού μπαίνουν στο διαδίκτυο και με ποιους μιλάνε. Απλώς πρέπει να είμαστε κοντά, να είμαστε φίλοι τους και να τα βοηθάμε να μοιράζονται μαζί μας όλα εκείνα τα οποία τα απασχολούν. Από την εμπειρία μου σας λέω ότι πρέπει να παρακολουθούμε μόνο τους κακοποιούς και όχι τα παιδιά μας… Αυτά πρέπει να τα εμπιστευόμαστε…
businessnews.gr