Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της Ένωσης Γυναικών Ελλάδας (Ε.Γ.Ε.), πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στη Χαλκίδα το Σάββατο 12 /10/2019, με Θέμα : « Το Δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας, αίτια, επιπτώσεις, προτάσεις για την επίλυσή του». Για άλλη μια χρονιά πάνω από 150 γυναίκες, εκπρόσωποι των παραρτημάτων της Ε.Γ.Ε., ταξίδεψαν από πολλά μέρη της Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη , Φλώρινα, Καρδίτσα, Κομοτηνή, Ξάνθη, Γουμένισσα, Σέρρες, Αλεξανδρούπολη, Κως, Κέρκυρα , Βόλος, Γιάννενα, Αίγιο, Πάτρα, Ηλιούπολη, Αχαρναί, Δάφνη, Π. Φάληρο, κ.α.) και συγκεντρώθηκαν στη Χαλκίδα.
Στο πρώτο μέρος της Συνδιάσκεψης, το πρωί του Σαββάτου, πραγματοποιήθηκε Ημερίδα με θέμα, «Το Δημογραφικό πρόβλημα», την οποία παρακολούθησε πλήθος κόσμου καθώς και όλοι οι αντιπρόσωποι των παρ/των της Ε.Γ.Ε.. Το καλωσόρισμα έγινε από την Αντιπρόεδρο του παραρτήματος Αρτάκης, κ. Ρούλα Ματζάνα, την Γ. Γραμματέα της Ε.Γ.Ε. κ. Χριστίνα Βογιατζή και την Πρόεδρο της Ε.Γ.Ε. κ. Ντένα Λογιάδου. Η ανάπτυξη του θέματος έγινε από τους: α) Γιώργο Κριαρά, Οικονομολόγο, με θέμα τις οικονομικές επιπτώσεις του Δημογραφικού προβλήματος, β) Dr. Βύρωνα Κοτζαμάνη, Δημογράφο –Καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με θέμα το Δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα – Συνέπειες και λύσεις, γ) Σπύρο Ραπτάκη, πρόεδρο πολυτέκνων Χαλκίδας με θέμα τις νομοθετικές ρυθμίσεις στο παρελθόν και σήμερα, δ) Ζέφη Δημαδάμα-Πανεπιστημιακό, με θέμα την αποδημία επιστημόνων (brain drain). Την συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος κ. Ματίνα Λέτσα.
Το παράρτημα της Ε.Γ.Ε. Αιγίου συμμετείχε στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη με αντιπροσώπους τις κυρίες: Ευαγγελία (Λίτσα) Γιαννοπούλου (μέλος του Π.Δ.Σ. και Αντιπρόεδρος του παρ/τος), Ουρανία Κοττά-Κακαβάνη (Πρόεδρος του παρ/τος), Ελένη Κυριακοπούλου και Αιμιλία Κακαβάνη-μέλη.
Στο δεύτερο μέρος, το απόγευμα, σε κλειστή συνεδρίαση, οι εκπρόσωποι των Περιφερειακών Συμβουλίων και παραρτημάτων της Ε.Γ.Ε. παρουσίασαν εισηγήσεις με τις θέσεις και τα συμπεράσματα για το Δημογραφικό πρόβλημα. Επικεντρώθηκαν στους παράγοντες που επηρεάζουν το δημογραφικό, όπως η γεννητικότητα, η γονιμότητα, η υπογεννητικότητα, η θνησιμότητα, η νοσηρότητα, οι γάμοι, τα διαζύγια, η ελεύθερη συμβίωση, η μετανάστευση και το Brain drain, τα αίτια της υπογεννητικότητας, τις συνέπειες του προβλήματος και σε προτάσεις για μια ολοκληρωμένη δημογραφική πολιτική για την προοδευτική επίλυση του προβλήματος.
Διαπιστώθηκαν τα εξής:
- Η χώρα μας , αντιμετωπίζει σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα. Ένα πρόβλημα μακράς διαρκείας, το οποίο καθίσταται με το πέρασμα των χρόνων, οξύτερο, πολυπλοκότερο και δισεπίλυτο.
- Η οικονομική κρίση, που πλήττει από το 2010 τη χώρα έφερε δραματική αριθμητική ανατροπή για τον πληθυσμό της Ελλάδας, η οποία ήδη από το 2011 παρουσιάζει αρνητικό φυσικό ισοζύγιο: οι θάνατοι είναι περισσότεροι των γεννήσεων.
- Το 2050 ο πληθυσμός της χώρας υπολογίζεται ανάμεσα στα 10 εκατομμύρια, σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο και στα 8,3 εκατομμύρια, με βάση την πιο απαισιόδοξη πρόβλεψη, που σημαίνει μία μείωση του πληθυσμού από 800 χιλιάδες έως 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους.
- Σήμερα το 21,3% του πληθυσμού είναι 65+ ετών και η Ελλάδα μαζί με την Ιταλία η πιο γερασμένες χώρες της Ευρώπης. Η πληθυσμιακή γήρανση δεν αντιμετωπίζεται, μακροχρόνια τουλάχιστον, με τη μετανάστευση.
- Το brain drain (ή «διαρροή εγκεφάλων» στα ελληνικά) είναι μία από τις επαχθέστερες κληρονομιές που αφήνει πίσω της η περίοδος των μνημονίων. Η μαζική φυγή ανθρώπων συμβάλει στη δραματική μείωση του πληθυσμού της χώρας με εμφανείς δημογραφικές συνέπειες.
- Το δημογραφικό είναι τόσο σοβαρό πρόβλημα που η ελληνική Βουλή φρόντισε να το συμπεριλάβει στο Ελληνικό Σύνταγμα με την αναθεώρηση του 2001, προκειμένου να υπάρξει στρατηγική για την πρόληψη και την αντιμετώπισή του. Ειδικότερα, στο άρθρο 21 παρ. 5 αναφέρεται ότι: «Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της δημογραφικής πολιτικής, καθώς και η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων αποτελεί υποχρέωση του Κράτους». Ωστόσο δεν έχουν ληφθεί συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπισή του.
- Οι κοινωνικές , εθνικές και οικονομικές επιπτώσεις του δημογραφικού προβλήματος είναι πολύ σοβαρές. Επηρεάζεται άμεσα το κράτος πρόνοιας, ενώ η οικονομική ανάπτυξη είναι άμεσα συνδεδεμένη παγκοσμίως με την ανάπτυξη του πληθυσμού. Οι συνέπειες του δημογραφικού θα είναι καταλυτικές για την οικονομική ανάπτυξη, το σύστημα υγείας της χώρας, το ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα. Μειωμένος πληθυσμός μεταφράζεται σε λιγότερους νέους ανθρώπους, που σημαίνει λιγότεροι εργαζόμενοι, λιγότερα εργατικά χέρια, άρα και περιορισμένη παραγωγή και παραγωγική ικανότητα.
- Το δημογραφικό πρόβλημα, χαρακτηρίζεται ως η βάση, όλων των τομέων , χωρίς την επίλυση του οποίου, δεν μπορούμε να μιλήσουμε σοβαρά ούτε για παραγωγική ανασυγκρότηση, ούτε για ανάπτυξη. Είναι ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο ζήτημα που αφορά το πώς θα αντιστραφεί η κατάσταση της υπογεννητικότητας, και των αιτίων που την προκαλούν και το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο όχι μόνο με τις γεννήσεις αλλά και με την καλή κατάσταση των ηλικιωμένων ανθρώπων. Απαιτείται επομένως μια μακροπρόθεσμη στρατηγική εθνικής δημογραφικής πολιτικής, αποδεκτή από όλα τα κόμματα, η οποία θα περιλαμβάνει τη δημιουργία Γραφείου Δημογραφικής Πολιτικής στη Βουλή (στα πρότυπα του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους), το οποίο θα υπάγεται στον Πρόεδρο της Βουλής και θα παρακολουθεί τη δημογραφική κατάσταση της χώρας, καθώς και την υλοποίηση των μέτρων δημογραφικής πολιτικής.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
Α) Στον τομέα της οικογένειας- μητρότητας: χρειάζεται εισοδηματική και κοινωνική πολιτική για την προστασία της οικογένειας και την αύξηση της γεννητικότητας.
- Απαιτείται να βρεθεί το κόστος εφαρμογής ενός πακέτου μέτρων με πρόνοια για την γέννα, προγεννητικό έλεγχο, τοκετό, εμβόλια, ισόνομη φορολόγηση για το πλήθος των παιδιών, ώστε να δημιουργηθούν και πάλι οι συνθήκες τεκνογονίας στις ηλικίες 20-29, δεδομένου ότι στην Ελλάδα πάνω από το 50% των πρώτων γεννήσεων είναι από μητέρες ηλικίας 30-39 ετών.
- Ενίσχυση των επιδομάτων παιδιών από το πρώτο παιδί και καθιέρωση πριμ απόκτησης τέκνου για μητέρες κάτω των 30 ετών (2000 ευρώ ανά παιδί)
- Για την εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, απαιτείται διεύρυνση των κριτηρίων ένταξης παιδιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς. Οι υπάρχουσες μονάδες παιδικών σταθμών πρέπει να ενισχυθούν και να αυξηθούν
- Στεγαστική πολιτική, ειδικά σχεδιασμένη για τα νέα ζευγάρια, και ιδίως για τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες.
- Υποστήριξη των Δήμων για τη δημιουργία επιπλέον υποδομών παιδικών αλλά και βρεφοκομικών σταθμών που φιλοξενούν παιδιά ηλικίας μέχρι 2,5 ετών
- Εισαγωγή νέων δομών, όπως ο θεσμός των βοηθών μητέρων (εκπαιδευμένες γυναίκες που φυλάσσουν στο σπίτι τους 4-5 παιδιά)
- Ουσιαστική προστασία της μητρότητας , ώστε οι έγκυες να προσλαμβάνονται και να μην απολύονται και εξασφάλιση της συνέχειας όχι μόνο της εργασίας, αλλά και της θέσης που είχε η γυναίκα πριν γεννήσει
- Να συσταθεί ειδικό Ταμείο Σύστασης Οικογένειας καταβολής εξόδων, για τη εξασφάλιση πηγών χρηματοδότησης, που δεν θα έχει εξάρτηση από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
- Για τις πολύτεκνες οικογένειες να καθιερωθεί η μοριοδότηση των 2 παιδιών και αν κριθεί απαραίτητο για σπουδές μεταπτυχιακού τίτλου έχοντας τα προσόντα/ικανότητες να καλύπτονται οι δαπάνες στο σύνολό τους.
- Χρειάζεται άμεσα να υιοθετηθούν μέτρα που διευκολύνουν τα ζευγάρια που επιθυμούν να υιοθετήσουν παιδιά.
- Θα πρέπει να συσταθεί εθνική επιτροπή με την συμμετοχή 3/τέκνων και πολυτέκνων για το Δημογραφικό πρόβλημα
Β) Στον τομέα της υγείας, όλα τα κρατικά νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας, να καλύπτουν όλες τις θέσεις παροχής υπηρεσιών, εξοπλισμό, ανθρώπινο δυναμικό, φαρμακευτική αγωγή, υπηρεσίες ιατρών /μαιευτήρων. Να δέχονται τις εγκυμονούσες μητέρες από την πρώτη στιγμή κύησης έως τον τοκετό δωρεάν. Οτιδήποτε αφορά ένα παιδί με πρόβλημα υγείας θα πρέπει να στηρίζεται από την πολιτεία
Γ) Στο πλαίσιο της πολιτικής “Μένω Ελλάδα – Επιστρέφω Ελλάδα – Γέφυρες συνεργασίας / γνώσης”, νομοσχέδιο του Υπ. Οικονομίας που κατατέθηκε στη Βουλή προβλέπει τα εξής: α. χορήγηση χρηματικών επάθλων σε διακριτικά δίκτυα επιστημονικής – ερευνητικής συνεργασίας και σε προτάσεις επιχειρηματικών συνεργασιών που αφορούν στην παραγωγή συγκεκριμένου προϊόντος η υπηρεσίας στην Ελλάδα, β. δυνατότητα δημιουργίας Δομών Στήριξης Επιχειρήσεων στα κατά τόπους Επιμελητήρια με στόχο την ενημέρωση, την διευκόλυνση, την πραγματοποίηση και ανάπτυξη των σχεδίων τους και τέλος, γ. τη δυνατότητα ίδρυσης ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων. Όλα τα παραπάνω θα συμβάλλουν στη δημιουργία νέων και στην αναδιάρθρωση βιώσιμων επιχειρήσεων, στην ανάπτυξη της αγοράς κεφαλαίων για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους.
Δ) Στον τομέα της εισροής μεταναστών – προσφύγων, οι καταυλισμοί της ντροπής στους οποίους φιλοξενούνται πρέπει να διαλυθούν και στους ανθρώπους που ζουν τώρα εκεί να δοθεί άδεια προσωρινής διαμονής σε ορισμένο τόπο και άδεια εργασίας και να μεταφερθούν, κατά μικρές ομάδες, σε διάφορες πόλεις της χώρας πλην Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Η μεταφορά και εγκατάσταση, ενοίκια και έξοδα διαβίωσης πρέπει να καλυφθούν από τις χρηματοδοτήσεις της ΕΕ και με πρόσθετα κεφάλαια αν αυτό είναι αναγκαίο.
Ε) Στον τομέα της εργασίας είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν θεσμικές και νομοθετικές παρεμβάσεις στον αναπτυξιακό νόμο του Υπουργείου Παιδείας, ο οποίος να περιέχει στοιχεία που θα στηρίζουν επιχειρήσεις, τύπου start up, οι οποίες μπορούν να χαρακτηριστούν καινοτόμες και θα δημιουργηθούν από νέους επιστήμονες στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα. Στόχος θα πρέπει να είναι η αναχαίτιση της μονόπλευρης φυγής και στη θέση της να υπάρξει μια ισορροπημένη αμφίδρομη κινητικότητα επιστημόνων. Είναι αναγκαίο να στηριχθούν οι υποψήφιοι διδάκτορες, τα ερευνητικά έργα, οι ερευνητές, ο επιστημονικός εξοπλισμός και η προβολή της επιστήμης στην κοινωνία. Για το Brain drain, την επιστροφή των νέων, απαιτούνται ουσιαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας, γενική οικονομική ανάπτυξη τουλάχιστον 2% και στοχευμένα προγράμματα, όπως πχ μεταδιδακτορικά προγράμματα, χρηματοδοτημένα από ευρωπαϊκούς πόρους σε Πανεπιστήμια και θέσεις εργασίας για όσους έχουν υψηλά προσόντα. Θα πρέπει να υπάρξουν οικονομικά κίνητρα και προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης, καθώς επίσης αύξηση των κονδυλίων για τη έρευνα και την καινοτομία.
Στ) Οι πολυεθνικές και γενικά οι επιχειρήσεις θα πρέπει θεσμοθετημένα να εξασφαλίζουν την ισότητα στις προσλήψεις και θα πρέπει να ιδρύουν στην επιχείρησή τους παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς για την ουσιαστική σύνδεση οικογένειας – εργασίας.
Ζ) Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του ελληνικού πληθυσμού για το δημογραφικό πρόβλημα: για την αλλαγή των αναπαραγωγικών μας συμπεριφορών , την προοδευτική αλλαγή των κυρίαρχων αξιών και την αντικατάστασή τους από αξίες που, εκτός των άλλων, «ευνοούν» περισσότερο την τεκνογονία.
Η)Εφαρμογή της ουσιαστικής ισότητας των φύλων στην πράξη: Η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών αποτελεί πλέον αναπτυξιακό παράγοντα, που συνδέεται άμεσα με το δημογραφικό ζήτημα, την αγορά εργασίας, τον κόσμο των επιχειρήσεων, την κοινωνική και οικονομική συνοχή. Η εφαρμογή της ουσιαστικής ισότητας των φύλων στην πράξη συνιστά επίσης σημείο κλειδί για την υπέρβαση των δυσκολιών, που περιβάλλουν το δημογραφικό ζήτημα. Η επιτυχία αυτής της εφαρμογής θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντίβαρο, αντισταθμίζοντας τα όποια ελλείμματα του δημογραφικού ζητήματος. Τα όποια κίνητρα ενίσχυσης των γεννήσεων και στήριξης του θεσμού της οικογένειας πρέπει να είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να αποφύγουν την αναπαραγωγή του συντηρητικού μοντέλου της μη εργαζόμενης μητέρας. Με δεδομένη τη μείωση του διαθέσιμου εργατικού δυναμικού, η αύξηση των ιδιαίτερα χαμηλών ποσοστών απασχόλησης των γυναικών αποτελεί ένα από τα εργαλεία αντιμετώπισης των συνεπειών της γήρανσης. Αντίθετα με την επικρατούσα άποψη, η γυναικεία απασχόληση δε σχετίζεται πλέον αρνητικά με τη γονιμότητα. Η εμπειρία διαφόρων χωρών έχει εδώ και κάποιες δεκαετίες επισημάνει την αντιστροφή του προσήμου. Η Φινλανδία, η Σουηδία και η Νορβηγία είναι οι χώρες με τη μικρότερη διαφορά σε ποσοστά απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών και συγχρόνως τα υψηλότερα επίπεδα γονιμότητας. Πλέον το εισόδημα των γυναικών συνδέεται θετικά με τη γονιμότητα, παρατήρηση που επιβεβαιώθηκε και από τα ελληνικά δεδομένα κατά την τελευταία δεκαετία: κατά τη διάρκεια της κρίσης οι γυναίκες που αύξησαν τη γονιμότητά τους ήταν οι εργαζόμενες άνω των 35 ετών.
Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαίο να εργαστούμε, διεκδικώντας την ενσωμάτωση της έμφυλης διάστασης σε όλες τις πολιτικές, ώστε η ισότητα των φύλων να βρίσκει αντίκρισμα παντού, τόσο στο δημόσιο, όσο και τον ιδιωτικό μας βίο, κόντρα σε νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις κι πολιτικές που τα προηγούμενα χρόνια τη θεώρησαν «πολυτέλεια» και γι αυτό την εμπόδισαν και την καθυστέρησαν.
Τέλος, εγκρίθηκαν τέσσερα ψηφίσματα της Ένωσης Γυναικών Ελλάδας: α) για το δημογραφικό ζήτημα, β) για την μετονομασία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και την παραμονή της στο Υπουργείο Εσωτερικών. γ) για την υποστήριξη στις γυναίκες της Συρίας που μάχονται ενάντια στην Τουρκική εισβολή, δ) ενάντια στο κύμα προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα και την Ευρώπη, τα οποία σας επισυνάπτουμε.
Όλες οι εκπρόσωποι αποχώρησαν από την όμορφη πόλη της Χαλκίδας, με τις καλύτερες εντυπώσεις, με ανανεωμένες τις θέσεις τους κι ενδυναμωμένες η μία από την άλλη για να συνεχίσουν τον αγώνα υπέρ της ισότητας των φύλων.
Για τη Διοικούσα Επιτροπή Ε.Γ.Ε. Αιγίου
Η Πρόεδρος Η Γραμματέας
Ουρανία Κοττά-Κακαβάνη Ιωάννα Σκίτσα
