Από την Ιερά Μητρόπολη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, όσον αφορά το Προσκύνημα της Παναγίας της Πλατανιώτισσας και τον κίνδυνο που διατρέχει ο ιστορικός πλάτανος ανακοινώνονται τα εξής:
– “Όλοι μας έχουμε αντικρύσει τα τρία ψηλόκορμα, χιλιόχρονα πλατάνια, τα οποία ενωμένα κοντά στη βάση τους σ’ ένα φυτικό σχηματισμό, αποτελούν το πράσινο, ζωντανό άντρο, που στεγάζει το ιερό προσκύνημα της Παναγίας μας στο χωριό Πλατανιώτισσα των Καλαβρύτων. Ένα τρισυπόστατο συμβολισμό της Αγίας Τριάδος βλέπει ο πιστός επισκέπτης σ’ αυτό το σύμπλεγμα των δέντρων, ενώ άλλα τέσσερα πλατάνια που το συντροφεύουν γύρω, θυμίζουν τους ισάριθμους Ευαγγελιστές.
Το εσωτερικό του είναι κούφιο. Σχηματίζει μια τεράστια κουφάλα, μία σπηλιά- κατακόμβη, με διαστάσεις απίθανες: η διατομή της είναι ελλειπτική με μεγάλη διάμετρο 8μ. και μικρή διάμετρο 3,5. Αυτή η σπηλιά διαμορφώθηκε σε ναό της Παναγίας. Αριστερά της εισόδου βρίσκεται το ιερό του με τη μικρή Αγία Τράπεζα, στην προεξοχή του μικρού στρογγυλού παραθυριού. Στον υπόλοιπο χώρο μπορούν να χωρέσουν 15 έως 20 προσκυνητές.
Στην ξύλινη οροφή του, όπου τερματίζεται η διάβρωση των σπλάχνων του δέντρου και συνεχίζεται ο συμπαγής κορμός του, έχει αποτυπωθεί η μορφή της Εικόνας της Παναγίας του Μεγάλου Σπηλαίου, με την ιστορία της οποίας συνδέεται το μικρό αυτό ιερό τέμενος των πλατάνων.
Η ιστορία αυτή μας μεταφέρει το έτος 362 μΧ. Δύο ευσεβείς αδελφοί, οι Θεσσαλονικείς Συμεών και Θεόδωρος, πλούσιοι και ευγενείς, αφοσιωμένοι στο Θεό, ταξίδεψαν και έζησαν σε ιερούς και θεοβάδιστους τόπους, όπως ο Άθωνας, το Σινά, η Παλαιστίνη. Μέ την καθοδήγηση της Θεοτόκου ήρθαν στην Αχαΐα όπου στίς όχθες του Βουραικού ποταμού συνάντησαν την βοσκοπούλα Ευφροσύνη, με την βοήθεια της οποίας ανεκάλυψαν στη θέση πού ανηγέρθη η παλαίφατος και ιστορική Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, την ανάγλυφη εικόνα της Παναγίας της Μεγαλοσπηλαιώτισσας, έργο του Ευαγγελιστού Λουκά.
Ύστερα από 500 περίπου χρόνια, το 840 μ. Χ., την εποχή των Εικονομάχων, συνέβη η πρώτη πυρκαγιά στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου. Η παράδοση λέγει ότι σώθηκε από τον εμπρησμό η εικόνα της Παναγίας και πολλά από τα κειμήλια του Μοναστηριού. Μέχρι λοιπόν να ξανακτισθεί το μοναστήρι, οι καλόγηροι, με πρώτο τον Ηγούμενο, πήραν την εικόνα και άρχισαν να περιοδεύουν την περιοχή μέχρι Πατρών και Αιγίου διδάσκοντες και διαδίδοντας το Ευαγγέλιο.
Πέρασε χρόνος και το μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου ξανακτίσθηκε. Ο Ηγούμενος και οι ακολουθούντες καλόγηροι παίρνουν τον δρόμο της επιστροφής, για να τοποθετήσουν και πάλι την Εικόνα στο θρόνο της. Έμειναν όλοι τους μια νύχτα στον άγιο αυτόν τόπο, την Πλατανιώτισσα. Εδώ, λοιπόν, ο Ηγούμενος και οι καλόγηροι του Μεγάλου Σπηλαίου « εναπέθηκαν την Αγία Εικόνα μετέωρον, κρεμάσαντες εντός κοίλου κορμού πλατάνου μεγάλης εκεί πεφυτευμένης», όπως η παράδοση αναφέρει, όπου και κοιμήθηκαν, μαζί με πολλούς ευλαβείς χριστιανούς, οι οποίοι συνόδευαν και φιλοξενούσαν τους καλογήρους. Πολύ πρωί ο Ηγούμενος και οι καλόγηροι σηκώθηκαν να προσευχηθούν, όταν δε μπήκε στο κοίλωμα το πλατανιού βλέπουν «θαύμα παράδοξον»: Απέναντι από το σημείο που κρέμασαν αποβραδύς την Εικόνα «ευρίσκουν ακριβέστατον αυτής ανάτυπον εν αυτώ τω κοίλω της πλατάνου κορμώ, αυτομάτως τυπωμένον και φωτός ακήρατος αίγλη το απεικόνισμα περιηύγαζεν». Κατόπιν ο Ηγούμενος και οι καλόγηροι πήραν την Εικόνα και ακολουθούμενοι απ’ τους πιστούς προσκυνητές την έφεραν στο Μέγα Σπήλαιο. Οι κάτοικοι της Κλαπατζούνας (Πλατανιώτισσας) μετέτρεψαν το κοίλο των πλατανιών σε μικρό Ιερό Ναό.
Σήμερα δυστυχώς ο ιστορικός αυτός πλάτανος κινδυνεύει . Το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, το οποίο ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε συνεργασία με το Δασαρχείο Καλαβρύτων και σε συνεννόηση με την ΣΤ’ Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, έστειλε κλιμάκιο επιστημόνων υπό τον κ. Παναγιώτη Τσόπελα, Ερευνητή Δασολόγο, οι οποίοι επεσκέφθησαν το Προσκύνημα και διαπίστωσαν κατόπιν εμπεριστατωμένης έρευνας, ότι ένας από τους κλάδους του ιστορικού δένδρου του πλατάνου, στο κοίλωμα του οποίου ευρίσκεται το Ιερό Ναίδριο, έχει προσβληθεί από τον μύκητα Ceratocystis platani. Τον Αύγουστο του 2014 πραγματοποιήθηκε αποκοπή του συγκεκριμένου κλάδου, μήκους περίπου 4 μέτρων με στόχο την αποφυγή επέκτασης του παθογόνου μύκητα στον κορμό και το ριζικό σύστημα του δένδρου. Ωστόσο στο κατώτερο τμήμα του κλάδου, που κόπηκε, παρατηρήθηκαν συμπτώματα προσβολής του ξύλου. Στην εργαστηριακή εξέταση που ακολούθησε σε δείγματα ξύλου πού ελήφθησαν από το τμήμα αυτό του κλάδου, διαπιστώθηκε προσβολή από τον παθογόνο μύκητα, η οποία όπως έδειξαν τα ευρήματα έχει επεκταθεί μέχρι τον κορμό του ιστορικού πλατάνου και ως εκ τούτου δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν περαιτέρω ενέργειες για την ανάσχεση της επέκτασης του παθογόνου μύκητα. Η συγκεκριμένη ασθένεια είναι θανατηφόρος και μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί τρόπος ίασης των προσβεβλημένων δένδρων, τα οποία είναι καταδικασμένα σε θάνατο. Ήδη ο μύκητας αυτός έχει νεκρώσει πολλά υπεραιωνόβια πλατάνια σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, της Γαλλίας και της Ιταλίας. Σύμφωνα με τον κ. Παναγιώτη Τσόπελα ο Ιερός Πλάτανος αναμένεται να νεκρωθεί τα επόμενα 2 χρόνια, γι αυτό σταδιακά θα πρέπει να κοπούν τα κλαδιά του δένδρου, τα οποία το ένα μετά το άλλο νεκρώνονται.
Την κρίσιμη αυτή ώρα, όλοι μαζί πρέπει να καταφύγουμε με ελπίδα και δυνατή πίστη στην Παναγία μας, και να της ζητήσουμε θερμά να προστατεύσει τον οίκο της και να αποτρέψει μία τέτοια καταστροφή. Με πρωτοβουλία λοιπόν του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Αμβροσίου καθιερώνεται ο Νοέμβριος ως μήνας προσευχής διά την διάσωση του ιερού πλατάνου. Συγκεκριμένα:
Α. κάθε Δευτέρα του μηνός Νοεμβρίου (3/11, 10/11, 17/11, 24/11) και ώρα 17.00 θα τελείται Εσπερινός και Παράκληση τόσο στο Ιερό Προσκύνημα, όσο και στους ιερούς Ναούς του Αιγίου και των Καλαβρύτων
Β. Την Δευτέρα 3 Νοεμβρίου μαζί με την Παράκληση θα τελεσθεί Αγιασμός στο Ιερό Προσκύνημα και θα ακολουθήσει ραντισμός του προσβληθέντος πλατάνου.
Καλούμε λοιπόν όλους τους πιστούς μας να μετέχουν στις ανωτέρω ιερές ακολουθίες, ώστε να ενώσουμε τις προσευχές μας προς την Παναγία Μητέρα μας διά την διάσωση του Ιερού Προσκυνήματος”.
ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ
