Πολύς λόγος έχει γίνει, από ειδικούς, λιγότερο ειδικούς, αλλά και άσχετους, για το αν είναι η Ιρλανδία πρώτη που παρήγαγε το νερό της ζωής, ή είναι η Σκωτία. Διάφορες απόψεις, με επικρατέστερη με μικρή διαφορά την πρώτη. Δεν είναι αυτό όμως που είναι το σημαντικό, όποια κι αν είναι η σωστή εκδοχή. Εξάλλου, οι δυο λαοί είναι αγαπημένοι μεταξύ τους και η όποια τους διαφωνία σε σχέση με το whisky, είναι μόνο σε επίπεδο πλάκας. Για το δέσιμο μεταξύ των κατοίκων Σκωτίας και Ιρλανδίας, μπορώ να σας πω μια αληθινή ιστορία:
Βρισκόμαστε στα 1011μ.χ, με τους Βίκινγκς να βρίσκονται στην ακμή τους, έχοντας δεκαετίες να χάσουν κάποια μάχη και ρημάζοντας τα πάντα στο πέρασμά τους.
Κατηφορίζοντας για Μεγάλη Βρετανία, περνούν πρώτα από τα Orkney Islands, τα οποία βρίσκουν άδεια, αφού υπάρχει πληροφορία για την άφιξή τους, όπως επίσης ότι θα επιχειρήσουν να αποβιβαστούν στο Islay, συνολικά 15 χιλιάδες από αυτούς. Οι Σκωτσέζοι, αφού συνεδριάζουν όλες οι φατρίες της χώρας, αποφασίζουν να τους σταματήσουν, μάλλον να προσπαθήσουν, στον κόλπο του Lochindaal και στέλνουν αγγελιοφόρους στην Ιρλανδία για βοήθεια. Παραμονές της μάχης όμως, φουσκώνουν τα ποτάμια στην ενδοχώρα, εξαιτίας βροχοπτώσεων και έτσι ο κύριος όγκος των Σκωτσέζων μαχητών, πάνω από 10 χιλιάδες, από τα Highlands, δεν μπορεί να βοηθήσει. Έτσι απομένουν μόνο οι μαχητές από το Islay και ακόμη 300 ηρωικοί από το Campeltown που σπεύδουν με βάρκες για να βοηθήσουν. Συνολικά 2 χιλιάδες με το ζόρι, οι οποίοι μετά από νέο συμβούλιο, αποφασίζουν να παραμείνουν στη θέση τους.
Ενώ ο τεράστιος στόλος των Βίκινγκς φαίνεται στον ορίζοντα, από αντίθετη κατεύθυνση εμφανίζονται κι άλλα πλοία πολύ λιγότερα. Κι ενώ οι Σκωτσέζοι νομίζουν ότι πρόκειται για μικρότερο στολίσκο των Βίκινγκς και ότι τελικά θα τους αντιμετωπίσουν μόνοι, μόλις η απόσταση μειώνεται συνειδητοποιούν την αλήθεια. Δεν πρόκειται για επιπλέον Βίκινγκς, αλλά για το στόλο των Ιρλανδών, οι οποίοι αποφάσισαν ότι θα πεθάνουν μαζί με τους Σκωτσέζους κι εδώ έγκειται ο ρομαντισμός. Παρόλα αυτά, συγκεντρώνονται με τα χίλια ζόρια 4 χιλιάδες, μισοί Σκωτσέζοι, μισοί Ιρλανδοί, εναντίον 15 χιλιάδων Βίκινγκς και τα νούμερα είναι εντελώς εναντίον τους. Ακολουθεί σφοδρή ναυμαχία και οι εχθροπραξίες μεταφέρονται και στην ξηρά, αφού κάποιοι Βίκινγκς καταφέρνουν να αποβιβαστούν. Μετά από ώρες όμως, αυτό που τελικά επικρατεί δεν είναι οι υπέρτερες δυνάμεις των Βίκινγκς, αλλά η τρέλα των Ιρλανδοσκωτσέζων, που τους υποχρεώνουν στην πρώτη τους ήττα μετά από δεκαετίες και τους διώχνουν. Τρία χρόνια αργότερα, το 1014 στο Clontarf της Ιρλανδίας, οι Σκωτσέζοι ανταποδίδουν τη βοήθεια στους Ιρλανδούς και όλοι μαζί αποτελειώνουν τους Βίκινγκς, στην ομώνυμη μάχη – υπάρχει και πολύ ωραίο blend που ονομάζεται Clontarf 1014.
Το θέμα λοιπόν δεν είναι ποιός ήταν πρώτος και ποιός δεύτερος, αλλά τι είδους ποτό βγάζει ο καθένας. Και ενώ μέχρι πριν 20 με 30 χρόνια, οι διαφορές ήταν πολύ μεγάλες, η κατάσταση πλέον έχει αλλάξει και θα δείτε παρακάτω τι εννοώ.
Ήταν λοιπόν δεδομένο οτι η Ιρλανδία δουλεύει σχεδόν αποκλειστικά με τριπλή απόσταξη, κάτι που στη Σκωτία ίσχυε μόνο στα Lowlands. Ωστόσο, στα τέλη της δεκαετίας του 80, όταν επαναλειτούργησε το Cooley, μεγάλο μέρος της παραγωγής του ιρλανδέζικου whiskey, ήταν προϊόν διπλής απόσταξης και φυσικά single malt. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, τα τυρφώδη Connemara και Connemara 12 ετών, τα οποία είναι όπως προείπα single malt. Με την άφιξη του Cooley λοιπόν, άρχισε να μπαίνει στο παιχνίδι, σε ότι αφορά στην Ιρλανδία, και η διπλή απόσταξη. Βεβαίως, μέχρι τότε υπήρχε και το Bushmills στη Βόρεια Ιρλανδία που χρησιμοποιούσε διπλή απόσταξη, αλλά σε σχέση με τον όγκο παραγωγής στην υπόλοιπη Ιρλανδία, αυτό αποτελούσε μια πολύ μικρή μειονότητα. Η επανέναρξη του Cooley ήταν αυτή που άλλαξε την κατάσταση. Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Κι αυτό διότι η Irish Distillers, ιδιοκτήτρια του Jameson και πολλών άλλων brands στην Ιρλανδία, είχε μια παραγωγή μαμούθ περίπου 35 εκατομμύρια λίτρα τον χρόνο, χωρίς καθόλου από αυτή την ποσότητα να είναι προϊόν διπλής απόσταξης. Με άλλα λόγια, δεν υπήρχε μεγάλη ποικιλία σε είδη whiskey, κι ας υπήρχε ποικιλία σε brand names, όπως Crested Ten, Green Spot, Powers και τόσα κι άλλα. Υπήρχαν τα blend, υπήρχαν τα Pure Pot Still και τέλος. Και αφού είπα για αυτή την κατηγορία, να εξηγήσω και τι είναι. Πρόκειται για διαδικασία με βυνοποιημένο κριθάρι και επίσης μη βυνοποιημένο κριθάρι. Θεωρείται και είναι πολύ υψηλής ποιότητας.
Από την άλλη, στη Σκωτία, τα πράγματα είναι μάλλον πιο απλά. Αν εξαιρέσουμε τα Lowlands με την τριπλή απόσταξη που προείπα, οπουδήποτε αλλού χρησιμοποιείται διπλή απόσταξη. Για παράδειγμα, Ardbeg 10 ετών, Balvenie 12 ετών, Talisker Port Ruighe, Wolfburn Morven, Glendronach 12 ετών, είναι προϊόντα διπλής απόσταξης. Η μοναδική παραφωνία, η οποία όμως καταλήγει σε εξαίσιο αποτέλεσμα, είναι το Springbank, όπου κάνουν απόσταξη δυόμιση φορές και παράγουν whisky εξαιρετικής ποιότητας, όπως το σπουδαίο δεκάρι Springbank.
Συμπερασματικά λοιπόν, αυτό που μας ενδιαφέρει, δεν είναι αν πρόκειται για whisky, οπως το γράφουν στη Σκωτία, ή whiskey, όπως το γράφουν στην Ιρλανδία, αλλά αν είναι καλό ή όχι.
Και δυο ανέκδοτα, που λένε οι μεν για τους δε.
Οι Ιρλανδοί λένε για τους Σκωτσέζους.
Γιατί το σκωτσέζικο whisky εχει ένα γράμμα λιγότερο? Διότι τους έρχεται πιο φθηνά στην εκτύπωση.
Και οι Σκωτσέζοι για τους Ιρλανδούς.
Γιατί οι Ιρλανδοί αποστάζουν τρεις φορές το whiskey τους? Επειδή χρειάζονται τρεις φορές για να το κάνουν σωστά, ενώ εμείς το κάνουμε με τη δεύτερη.
Ant. Frag.