Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε….
Tι να πει πρωτοπεί κανείς και τι να πρωτογράψει για αυτά τα υπέροχα κείμενα που μιλούν στις καρδιές των ανθρώπων και έχουν τέτοια διαχρονική αξία.
Χίλια τετρακόσια χρόνια σχεδόν έχουν περάσει από την πρώτη φορά που εψάλη ο Ακάθιστος ΄Υμνος και όμως συνεχίζει να συγκινεί τις ψυχές των ορθοδόξων χριστιανών.
AKAΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ: Είναι ένας ύμνος που αποτελείται από προοίμιο και 24 οίκους σε αλφαβητική ακροστιχίδα, από το Α ως το Ω. Δηλαδή κάθε «οίκος», ή στροφή, ξεκινά με το αντίστοιχο κατά σειρά ελληνικό γράμμα).
Θεωρείται δίκαια ως αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας. Είναι γραμμένος πάνω στους κανόνες της ομοτονίας, ισοσυλλαβίας και εν μέρει της ομοιοκαταληξίας. Η γλώσσα του είναι ποιητική, εμπλουτισμένη από κοσμητικά επίθετα και πολλά σχήματα λόγου. Το θέμα του είναι η εξύμνηση της ενανθρώπισης του Θεού μέσω της Θεοτόκου. Ο ύμνος αυτός ονομάζεται «Ακάθιστος» από την όρθια στάση, που τηρούν οι πιστοί κατά τη διάρκεια της ψαλμωδίας της1. Οι πιστοί έψαλαν παλαιότερα τον Ακάθιστο ύμνο όρθιοι, υπό τις συνθήκες που θεωρείται ότι εψάλη για πρώτη φορά. Σύμφωνα με αναφορές Πατέρων της Εκκλησίας, ο Ακάθιστος Ύμνος ήταν στενά συνδεδεμένος με την εορτή του Ευαγγελισμού.
‘
(Φωτοστιγμιότυπα από την ακολουθία στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό “Παναγία η Φανερωμένη”)
Ο Ύμνος
‘Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια, ως λυτρωθείσα των δεινών ευχαριστήρια, αναγράφω σοι η Πόλις σου, Θεοτόκε.
Αλλ’ ως έχουσα το κράτος απροσμάχητον, εκ παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον, ίνα κράζω σοι: Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.’
Ἄγγελος πρωτοστάτης οὐρανόθεν ἐπέμφθη εἰπεῖν τῇ θεοτόκῳ τὸ χαῖρε· καὶ σὺν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ σωματούμενόν σε θεωρῶν͵ κύριε͵ ἐξίστατο καὶ ἵστατο κραυγάζωνπρὸς αὐτὴν τοιαῦτα·
Χαῖρε͵ δι΄ ἧς ἡ χαρὰ ἐκλάμψει·
χαῖρε͵ δι΄ ἧς ἡ ἀρὰ ἐκλείψει·
χαῖρε͵ τοῦ πεσόντος Ἀδὰμ ἡ ἀνάκλησις·
χαῖρε͵ τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις·
χαῖρε͵ ὕψος δυσανάβατον ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς·
χαῖρε͵ βάθος δυσθεώρητον καὶ ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς·
χαῖρε͵ ὅτι ὑπάρχεις βασιλέως καθέδρα·
χαῖρε͵ ὅτι βαστάζεις τὸν βαστάζοντα πάντα·
χαῖρε͵ ἀστὴρ ἐμφαίνων τὸν ἥλιον·
χαῖρε͵ γαστὴρ ἐνθέου σαρκώσεως·
χαῖρε͵ δι΄ ἧς νεουργεῖται ἡ κτίσις·
χαῖρε͵ δι΄ ἧς προσκυνεῖται ὁ πλάστης·
Χαῖρε͵ νύμφη ἀνύμφευτε.
Απόδοση στη Νεοελληνική
Σ’ εσένα Θεοτόκε την Υπέρμαχο Στρατηγό μ’ ευγνωμοσύνη η Πόλη σου αποδίδει τη νίκη. Και σου αναπέμπει θερμές ευχαριστίες επειδή (με τη δική σου επέμβαση) λυτρώθηκε απ’ τις συμφορές. Όπως όμως διατηρείς το κράτος ακατανίκητο, ελευθέρωσε κι εμένα από κάθε είδους κινδύνους για να σου αναφωνώ: Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε. Άγγελος, που ήταν πρώτος μεταξύ των αγγέλων, στάλθηκε απ’ τον ουρανό να ‘ρθει στη Θεοτόκο και να της φέρει μήνυμα και να της πει το «χαίρε». Και τότε καθώς, Κύριε, σε έβλεπε να παίρνεις ανθρώπου σάρκα στάθηκε εκστατικός και είπε με ασώματη φωνή και με όση δύναμη είχε:
Χαίρε, που αιτία γίνεσαι η χαρά να λάμψει
Χαίρε, που για χάρη σου θα εξαφανιστεί η κατάρα
Χαίρε, που τον πεσμένο Αδάμ ανασηκώνεις
Χαίρε, που απ’ τα δάκρυα, την Εύα τη λυτρώνεις
Χαίρε, που βρίσκεσαι ψηλότερα απ’ εκεί που φτάνει ο ανθρώπινος λογισμός
Χαίρε που είσαι τόσο βαθιά, που ούτε άγγελοι σε βλέπουν
Χαίρε, εσύ που έγινες θρόνος του Βασιλιά μας
Χαίρε, γιατί βαστάς Αυτόν που το καθετί κρατάει
Χαίρε, αστέρι αυγινό, που προμηνάς τον ήλιο
Χαίρε, που μες τα σπλάχνα σου σαρκώθηκε ο Θεός μας
Χαίρε, Εσύ που έκανες να γίνει νέα η κτίση
Χαίρε, που γίνηκε από σε, Βρέφος για μας ο Κτίστης
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε.