Πραγματοποιήθηκε στο Αίγιο, με επιτυχία το ετήσιο Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας της Ένωσης Γυναικών Ελλάδος (Ε.Γ.Ε.) , το Σάββατο 11 Ιουνίου 2022 και ώρα 11.00- 16.00 με θέμα: «Σύγχρονες μορφές βίας (σωματική, σεξουαλική, λεκτική/ ψυχολογική). Η απειλή είναι δίπλα μας» , στο οποίο συμμετείχαν εκπρόσωποι από τα παραρτήματα της Ε.Γ.Ε. Πάτρας, Αιγίου και Ναυπάκτου.
Οι εισηγήτριες εστίασαν περισσότερο στις εξής μορφές βίας εναντίον των γυναικών : α) ενδοοικογενειακή βία, β) οι γυναικοκτονίες, γ) η σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, δ) η βία στις συντροφικές σχέσεις νέων και οι νέες μορφές της, όπως η ηλεκτρονική βία.
Από τις εισηγήσεις και τη συζήτηση που ακολούθησε, διαπιστώθηκαν τα εξής:
- Ο όρος «βία κατά των γυναικών» ή έμφυλη βία, περιλαμβάνει κάθε πράξη βίας που στηρίζεται στο φύλο και έχει ως αποτέλεσμα ή είναι δυνατό να έχει ως αποτέλεσμα, την σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέτοιων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας είτε αυτό προκύπτει στην δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή. Επομένως ο όρος βία περιλαμβάνει :α)τη βία μέσα στην οικογένεια (ενδοοικογενειακή βία) και β) τη βία γενικά μέσα στην κοινωνία (βιασμός, σεξουαλική κακοποίηση, σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, trafficking/σωματεμπορία).
- Η βία κατά των γυναικών έχει αναγνωριστεί ότι είναι ίσως η πιο επαίσχυντη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια απειλή απέναντι στη σωματική και ψυχική ακεραιότητα των πολιτών, ιδιαίτερα των γυναικών. Είναι παγκόσμιο φαινόμενο, που δε γνωρίζει σύνορα και κοινωνικές τάξεις ή ηλικίες και απαντάται στον ιδιωτικό και δημόσιο χώρο όλων των κοινωνιών, ανεξάρτητα από το επίπεδο της ανάπτυξής τους.
- Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, έως 70% των γυναικών και κοριτσιών, έχουν υποστεί μία μορφή βίας,σωματική, σεξουαλική, λεκτική ή ψυχολογική στη διάρκεια της ζωής τους. Όλες οι μορφές έμφυλης βίας αποτελούν ένα σύνολο επιθετικών και καταναγκαστικών συμπεριφορών, το οποίο οι ενήλικες ή οι έφηβοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν κατά των στενών συντρόφων τους χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
- Η ενδοοικογενειακή βία επηρεάζει 3 στις 10 γυναίκες καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής τους και εκτιμάται ότι το 13,5% των ανθρωποκτονιών συνολικά εμπλέκονται σε στενούς συντρόφους και το ποσοστό αυτό των δολοφονιών είναι έμφυλο.
- Η σεξουαλική βία κατά των γυναικών – ιδιαίτερα η βία από συντρόφους είναι ένα μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας και παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών. Οι εκτιμήσεις που δημοσιεύθηκαν από τον ΠΟΥ δείχνουν ότι σε παγκόσμιο επίπεδο περίπου 1 στις 3 (30%) των γυναικών παγκοσμίως έχουν υποστεί είτε σωματική ή / και σεξουαλική βία από σύντροφο κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
- Η έκταση του φαινομένου της έμφυλης βίας και ιδίως της ενδοοικογενειακής βίας, έλαβε τεράστια έκταση την τελευταία διετία στη διάρκεια της καραντίνας, με αποκορύφωμα τις 17 γυναικοκτονίες το 2021. Από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο του 2020 τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας αυξήθηκαν κατά 300%, όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία της 24ωρης γραμμής SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ).
- Τα βίαια περιστατικά εξακολουθούν να υπάρχουν και μετά την άρση της καραντίνας , με αποτέλεσμα να έχουμε σήμερα εκατοντάδες καταγγελίες για βίαιες επιθέσεις γυναικών από κάποιον οικείο (πατέρα, αδερφό, σύντροφο). Δυστυχώς και στην περιοχή της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδας υπάρχει ανάλογη κατάσταση. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα στοιχεία της Αστυνομίας για την ενδοοικογενειακή βία στην Αιγιάλεια: την τριετία 2019-2021, ο αριθμός των καταγγελιών στην Αστυνομία, φτάνει τις 127 περιπτώσεις γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας! Ο αριθμός είναι τεράστιος αφού θεωρείται βέβαιο ότι στην Αιγιάλεια καθώς και στις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν πολλά περιστατικά έμφυλης βίας «καλά κρυμμένα», που δύσκολα θα φτάσουν στην πόρτα της Αστυνομίας.
- Η γυναικοκτονία είναι το έγκλημα μίσους που βασίζεται στο φύλο και αποτελεί την κορύφωση μιας εξακολουθητικής βίαιης συμπεριφοράς σε βάρος της γυναίκας. O όρος γυναικοκτονία αναγνωρίζεται μεταξύ άλλων και από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της Ισότητας των Φύλων ως «την δολοφονία γυναικών και κοριτσιών λόγω του φύλου τους».
- Η βία από τον σύντροφο συνήθως ξεκινάει νωρίς και είναι διαδεδομένη ακόμη και στις πιο νεαρές ηλικίες, με το 24% των γυναικών ηλικίας 15-19 ετών να έχουν υποστεί βία τουλάχιστον μία φορά.
- Η βία διεισδύει στις συντροφικές σχέσεις των εφήβων και των νέων ατόμων σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη κοινωνία και με σαφώς αυξανόμενη ένταση. Η βία αυτή εμφανίζεται σε μια κρίσιμη περίοδο για την κοινωνική αλλά και διανοητική ανάπτυξη ενός ατόμου κι αποτελεί μεγάλο πρόβλημα . Από τη μία, οφείλουμε να προλάβουμε και να διαχειριστούμε τις ανησυχητικές διαστάσεις που λαμβάνει και τις συνέπειές της στο σώμα και την ψυχή του εφήβου. Από την άλλη, εμφανίζεται σε μια φάση της ζωής πολύ νεαρή. Το τελευταίο σημαίνει ότι το άτομο είναι πιθανό να μάθει να αλληλεπιδρά με τον τρόπο αυτό στις μετέπειτα σχέσεις του.
- Οι έφηβοι επιλέγουν περισσότερο την ψυχολογική και τη λεκτική βία, τη σεξουαλική, την επαναλαμβανόμενη ανεπιθύμητη παρακολούθηση (stalking), τον εκφοβισμό και τις απειλές ως μέσο ελέγχου και λιγότερο τη σωματική βία. Η χρήση της τεχνολογίας, επίσης, έχει επιδράσει στην εμφάνιση βίας στις συντροφικές σχέσεις των εφήβων. Τα κινητά τηλέφωνα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα μηνύματα μέσω κινητών τηλεφώνων είναι τρόποι με τους οποίους οι έφηβοι θεσπίζουν βίαιες και καταχρηστικές συμπεριφορές, όπως η έμφυλη βία στον Κυβερνοχώρο (Cyber violence), η ανεπιθύμητη διαδικτυακή παρακολούθηση /καταδίωξη (cyber-stalking), η διαδικτυακή παρενόχληση (cyber-bullying), η μη συναινετική πορνογραφία «revenge porn», που περιλαμβάνει τη διαδικτυακή προβολή σεξουαλικών φωτογραφιών με γραφικά ή βίντεο χωρίς τη συγκατάθεση του ατόμου που εμφανίζεται στις εικόνες.
- Η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, είναι μια μορφή βίας που προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης αλλά και θεμελιώδη δικαιώματα του ατόμου στον τομέα της εργασίας. Με τον όρο σεξουαλική παρενόχληση, εννοούμε την ανεπιθύμητη, εκφοβιστική, εχθρική, προσβλητική, σεξουαλική συμπεριφορά απέναντι σε μία/έναν συνάδελφο, που αποτελεί μία από τις μορφές βίας κατά των γυναικών κι όχι το επιθυμητό φλερτ. Το Κίνημα #meToo παγκοσμίως και στην Ελλάδα ανέδειξε την τεράστια έκταση του φαινομένου της σεξουαλικής παρενόχλησης στην καθημερινότητα της δουλειάς μας, καθώς και το πόσο σιωπηρά εδραιωμένο είναι το φαινόμενο.
- Διαπιστώθηκε, ότι τα αίτια, σε όλες τις μορφές βίας σχετίζονται: α) με τις άνισες σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, που οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, β) στο συνδυασμό ατομικών και ψυχοκοινωνικών παραγόντων, όπως η ανασφάλεια καθώς και οικογενειακών, όπως η έκθεση των παιδιών σε κακοποιητικά περιβάλλοντα και γ) στις υποστηρικτικές στάσεις και συμπεριφορές που δικαιολογούν ή ανέχονται τη βία κατά των γυναικών, μετατοπίζοντας την ευθύνη για τη βία από τον δράστη στο θύμα.
- Οι στερεοτυπικές αντιλήψεις για τις σχέσεις των δύο φύλων φαίνεται να διαιωνίζονται από γενιά σε γενιά, όπως καταδεικνύει έρευνα για τη διερεύνηση των στάσεων και της ανοχής των εφήβων απέναντι στην έμφυλη βία, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Youth4Youth σε πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
- Οι συνέπειες της βίας σε όποια μορφή κι αν εκδηλωθεί, είναι τραγικές. Η βία προκαλεί σοβαρά βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σωματικά, σεξουαλικά αναπαραγωγικά και ψυχικά προβλήματα υγείας για τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Αυτή η βία οδηγεί σε υψηλό κοινωνικό και οικονομικό κόστος για τις γυναίκες, τις οικογένειες και τις κοινωνίες τους. Οι έφηβοι/ες που πέφτουν θύματα βίας έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποστούν αρνητικές εκβάσεις στην υγεία τους ως νεαροί ενήλικες. Η βία, σε οποιαδήποτε μορφή της, σωματική, σεξουαλική, λεκτική ή ψυχολογική , παραμένει βία κι έχει ως αποτέλεσμα να προκαλεί περισσότερους θανάτους ή αναπηρίες από ότι οι ασθένειες και τα τροχαία ατυχήματα μαζί. Όσο συνεχίζεται, δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι κάνουμε ουσιαστική πρόοδο προς την ισότητα, την ανάπτυξη και την ειρήνη.
- Ο νόμος 4531/2018 με τον οποίο κυρώθηκε η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης), θεωρείται ως η πλέον ολοκληρωμένη προσέγγιση στο ζήτημα της έμφυλης βίας και καλύπτει όλες τις μορφές βίας: σωματική βία, σεξουαλική βία, σεξουαλική παρενόχληση, ψυχολογική βία, αθέατη καταδίωξη, οικονομική βία, εξαναγκαστικός γάμος, ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων, εξαναγκαστική έκτρωση, εξαναγκαστική στείρωση.
- Παρά το προστατευτικό νομικό πλαίσιο, οι γυναίκες που υφίστανται βία λόγω του φύλου τους, δεν προστατεύονται από το νόμο γιατί σπάνια το καταγγέλλουν ή όταν το καταγγέλλουν και προσφεύγουν στα δικαστήρια σπάνια δικαιώνονται ιδίως στις περιπτώσεις σεξουαλικής βίας, επειδή είναι αδύνατο να αποδείξουν τους ισχυρισμούς τους χωρίς αποδείξεις, δεδομένου ότι αυτά τα γεγονότα λαμβάνουν χώρα πίσω από κλειστές πόρτες.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ -ΑΙΤΗΜΑΤΑ
- Ηκινητοποίηση όλων μας ενάντια σε αυτό το κοινωνικό φαινόμενο και η λήψη αποτελεσματικών μέτρων είναι αναγκαία περισσότερο από ποτέ .
- Για την προστασία των γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και την πρόληψη των γυναικοκτονιών τοισχύον θεσμικό πλαίσιο φαίνεται ανίσχυρο και δεν επαρκεί.
- Απαιτούμε τη σχεδιασμένη πολιτική πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής και άλλων μορφών βίας.
- Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης είναι η καλύτερη πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου της έμφυλης και της ενδοοικογενειακής βίας. Κάθε άτομο, εφόσον είναι ευαισθητοποιημένο κι ενημερωμένο, μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της βίας, αν απλά δεν την αγνοήσει και τη γνωστοποιήσει σε κάποιον αρμόδιο φορέα ή ειδικό.
- Απαιτείται ισχυρή κρατική παρέμβαση και ισχυροί μηχανισμοί που θα λειτουργούν σχεδόν αυτόματα από την πρώτη στιγμή καταγραφής του περιστατικού βίας κατά των γυναικών και που θα διαφοροποιείται ανάλογα με την Πόλη, το Νομό ή την συνοικία όπου κατοικεί το θύμα.
- Συντονισμός φορέων με τις αρχές και αυστηρά και συγκεκριμένα πρωτόκολλα για την συνδρομή των θυμάτων και την αναγνώριση των δραστών άμεσα.
- Ουσιαστική πολλαπλή βοήθεια, στήριξη και προστασία των πολιτών που υφίστανται βία οποιασδήποτε μορφής ώστε να ξεφύγουν από τον τρομερό κλοιό της.
- Η Πολιτεία να φροντίσει να εκπονηθούν κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα από το νηπιαγωγείο, το δημοτικό, το γυμνάσιο ώστε τα παιδιά να είναι ενημερωμένα να αναγνωρίζουν τις διάφορες μορφές βίας, να μην ανέχονται, να καταγγέλλουν στους αρμόδιους φορείς την κακοποίησή τους.
- Απαιτούμε τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την ουσιαστική και πλήρη ισότητα. Ζητάμε στα σχολεία από την πρώτη βαθμίδα εκπαίδευσης, μαθήματα κορμού κοινωνιολογικού περιεχομένου που θα διαμορφώνουν ανθρώπους με σεβασμό στην ελευθερία και την διαφορετικότητα του άλλου, αυτοεκτίμηση, ενσυναίσθηση και πνεύμα αλληλεγγύης.
- Ζητάμε να πραγματοποιηθούν προγράμματα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης όλων των στελεχών, που εμπλέκονται με την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας (έμφυλης και ενδοοικογενειακής), όπως αστυνομικοί, δικαστικοί, νομικοί, γιατροί, υγειονομικοί υπάλληλοι, εκπαιδευτικοί και άλλοι επαγγελματίες, έτσι ώστε να είναι σε θέση να περιθάλψουν και να υποστηρίξουν με σεβασμό την κακοποιημένη γυναίκα .
- Απαιτούμε να ιδρυθούν Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών και ξενώνες Φιλοξενίας γυναικών θυμάτων βίας, σε κάθε Δήμο όπως προβλέπονται με το νόμο 4604/2019, ”Προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων, πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας” στελεχωμένα με εξειδικευμένους επιστήμονες (κοινωνικούς λειτουργούς, κοινωνιολόγους, νομικούς και ψυχολόγους, με δωρεάν νομική, ψυχολογική υποστήριξη και θεραπεία.
- Ζητάμε τη διάθεση πόρων από την κεντρική εξουσία στους Δήμους για ίδρυση και λειτουργία Συμβουλευτικών Κέντρων και ξενώνων για γυναίκες θύματα κακοποίησης και βίας σε κάθε δήμο. Το κόστος των προληπτικών μέτρων είναι σημαντικά μικρότερο από το κόστος της βίας.
- Οι Ξενώνες Φιλοξενίας κακοποιημένων Γυναικών, να παρέχουν προστασία, πραγματική υποστήριξη και ποιοτικές υπηρεσίες στις γυναίκες και στα παιδιά τους με συνεχή και διαρκή παρουσία ψυχολόγων και κοινωνιολόγων για όσο διάστημα θα διαμένουν εκεί.
- Να λειτουργήσει άμεσα το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών θυμάτων έμφυλης βίας στην Αιγιάλεια, η ίδρυση του οποίου ψηφίστηκε πρόσφατα από το Δημοτικό Συμβούλιο μετά από πρόταση του τοπικού παραρτήματος Ε.Γ.Ε.
- Τα ΜΜΕ έχουν πολύ σοβαρό ρόλο στην ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση της κοινωνίας. Να μην αντιμετωπίζονται οι γυναικοκτονίες ως εγκλήματα ερωτικού πάθους ή οικογενειακού δράματος από τα ΜΜΕ ή της δήθεν προκλητικής συμπεριφοράς της γυναίκας, ώστε έτσι να επιτυγχάνεται με κάποιο τρόπο η συμπάθεια στον δολοφόνο σύζυγο ή σύντροφο.
- Κρατική παρέμβαση και παρέμβαση όλων των γυναικείων οργανώσεων και φορέων στα συναρμόδια Υπουργεία και στο ΕΣΡ να μην δείχνουν τα ΜΜΕ , εικόνες βίας και δολοφονίας των γυναικών, διότι η αναπαραγωγή τέτοιων εικόνων εθίζει στην βία ολόκληρη την κοινωνία.
- Να δοθεί νομική κατοχύρωση στο έγκλημα της γυναικοκτονίας, διότι έτσι εξειδικεύει τον όρο ανθρωποκτονία και αναδεικνύει την έμφυλη βία.
- Η κοινωνία να είναι κοινωνός του προβλήματος και μέσα από αυθόρμητα κινήματα ευαισθητοποίησης και ψηφιακού ακτιβισμού να συμβάλλουν στην κοινωνική δυναμική και την κατανόηση του τεράστιου προβλήματος των γυναικοκτονιών που έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις.
- Κανένας νόμος για τα δικαιώματα των εργαζομένων δεν εφαρμόζεται επιτυχώς αν δεν συμμετέχουν ενεργά στην εφαρμογή του η ΓΓΙΦ, οι αρμόδιες Αρχές, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι εργοδότες, η δημόσια διοίκηση, οι δικηγόροι, τα δικαστήρια και οι ΜΚΟ.
- Οι Επιτροπές Ισότητας των Φύλων στους Δήμους και στις Περιφέρειες να λειτουργήσουν ουσιαστικά ως Συμβουλευτικά όργανα , όπως προβλέπεται στο νόμο 4604/2019 .
Εκ μέρους του Πανελλαδικού Διοικητικού Συμβουλίου της Ε.Γ.Ε. συμμετείχαν στο ΠεριφερειακόΣυμβούλιο, η Γενική Γραμματέας Ευαγγελία (Λίτσα) Γιαννοπούλου και το μέλος Ελένη Παπαδοπούλου. Στη συνεδρίαση παρευρέθηκαν και τοποθετήθηκαν εκ μέρους των Παραρτημάτων Αιγίου και Πάτρας αντίστοιχα οι Πρόεδροί τους κ.κ. Ουρανία Κοττά-Κακαβάνη και Ευθυμία Καλαβρυζιώτου. Συμμετείχαν επίσης μέλη των παραρτημάτων της Ε.Γ.Ε.
