Σε ένα μεγαλοπρεπές φιάσκο εξελίσσεται το πολυδιαφημισμένο σχέδιο για την αναπροσαρμογή και μείωση των αντικειμενικών αξιών στα όρια των εμπορικών αξιών. Οι φορολογούμενοι θα εξακολουθήσουν για πολύ ακόμη να φορολογούνται με πλασματικές τιμές ακινήτων και να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη προκειμένου να πληρώσουν φόρους για αξία ακίνητης περιουσίας που δεν υπάρχει, μόνο και μόνο για να συνεχίσει η κυβέρνηση την εξοντωτική υπερφορολόγηση και να αποφύγει την πολιτικά ευαίσθητη για αυτήν περικοπή των κρατικών δαπανών.
Το τρικ της κυβέρνησης είναι η αύξηση των συντελεστών υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ, που ακυρώνει τις εξαγγελίες για πλήρη κατάργηση του συστήματος των αντικειμενικών αξιών, το οποίο χαρακτηριζόταν ως “ξεπερασμένο” και “αναχρονιστικό”. Έτσι, η περιβόητη δέσμευση του Μνημονίου για μετάβαση σε ένα νέο, σύγχρονο σύστημα υπολογισμού των πραγματικών εμπορικών αξιών των ακινήτων, καταλήγει, σύμφωνα με πληροφορίες του “Κεφαλαίου”, σε μια απλή αναπροσαρμογή των υφιστάμενων τιμών ζώνης. Όμως, ακόμα και αυτή η μείωση δεν πρόκειται να μεταφραστεί σε ουσιαστική ελάφρυνση για τους φορολογουμένους, αφού ο φορολογικός λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ θα παραμείνει στο ύψος του, με ανάλογη αύξηση των συντελεστών του φόρου και “πείραγμα” των κλιμακίων υπολογισμού του.
Με άλλα λόγια, η μείωση των τιμών ζώνης δεν οδηγεί σε τιμές ανάλογες των εμπορικών αξιών, απογοητεύοντας για άλλη μία φορά την αγορά και τους φορολογουμένους που είχαν καθησυχαστεί, περιμένοντας την εφαρμογή της μνημονιακής δέσμευσης για ένα νέο και σύγχρονο σύστημα. Ένα σύστημα που θα οδηγούσε τη φορολόγηση στη βάση της εμπορικής αξίας των ακινήτων τους. Το σύστημα παραμένει, δηλαδή, εκείνο του 1982 και η φορολογική επιβάρυνση μένει η ίδια, αν δεν οδηγήσει και σε κρυφές αυξήσεις.
Οι περιοχές-θύματα
Μεγάλα θύματα θα παραμείνουν οι ιδιοκτήτες κάθε κατηγορίας, αλλά κυρίως όσοι έχουν ακίνητα σε περιοχές με χαμηλές αξίες, καθώς και σε πολύ ακριβές.
Για παράδειγμα, στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας που κάποτε έζησε εποχές δόξας, αλλά πλέον θεωρείται υποβαθμισμένο (π.χ., Άγιος Παντελεήμονας, Πατήσια), οι εμπορικές αξίες έχουν καταρρεύσει και κατοικίες αλλάζουν χέρια ακόμα και στα 150 έως 200 ευρώ ανά τετραγωνικό. Η τιμή ζώνης είναι πάνω από 1.000 ευρώ και, έτσι, ακόμα και με μια μικρή μείωση δεν πρόκειται να υποχωρήσει στα επίπεδα των εμπορικών αξιών. Πολύ περισσότερο αν αλλάξει ο συντελεστής για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ.
Την ίδια στιγμή, ανάλογη στρέβλωση, αλλά από την αντίστροφη, υπάρχει στις λεγόμενες ακριβές περιοχές, δηλαδή αυτές με τιμές ζώνης άνω των 4.000 ευρώ (π.χ., Εκάλη, Βουλιαγμένη). Ακόμα και μια μικρή μείωση των τιμών ζώνης σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι αυτές θα βρεθούν στα επίπεδα των πραγματικών τιμών, που έχουν υποχωρήσει σημαντικά στα χρόνια της κρίσης.
Η κατάργηση του υπάρχοντος συστήματος και η μετάβαση σε ένα νέο σύστημα που θα αντικαταστήσει τις σημερινές αντικειμενικές αξίες είναι ένα από τα προαπαιτούμενα που έχει υπογράψει η κυβέρνηση με το κλείσιμο της δεύτερη αξιολόγησης και το οποίο θα πρέπει να υλοποιήσει το αργότερο έως το τέλος του έτους.
Ωστόσο, πρέπει να είναι και ένα από τα μεγαλύτερα σε… ηλικία προαπαιτούμενα, αφού η κατάργηση των αντικειμενικών αξιών και η μετάβαση σε ένα νέο σύστημα εμπορικών αξιών στα ακίνητα είναι μια υποχρέωση που εμφανίζεται στα κείμενα των Μνημονίων τουλάχιστον από το 2011, αλλά παίρνει συνεχώς αναβολές.
Ο λόγος των αναβολών; Είναι τεχνικά πολύ δύσκολο να καθιερωθεί ένα νέο σύστημα υπολογισμού σε πραγματικό χρόνο των εμπορικών αξιών των ακινήτων. Ενδεικτικό των δυσκολιών στις οποίες έχει προσκρούσει η ομάδα εργασίας που έχει επιφορτιστεί με το συγκεκριμένο ζήτημα είναι ότι ζήτησε τη συνδρομή της τεχνικής βοήθειας των δανειστών. Πράγματι, η τεχνική βοήθεια όρισε ξένο ειδικό επιστήμονα σχετικό με τη φορολόγηση των ακινήτων. Μόνο που, σύμφωνα με τις πληροφορίες του “Κ”, και αυτός σήκωσε ψηλά τα χέρια, διαπιστώνοντας ότι η κατάργηση των αντικειμενικών αξιών θα άφηνε ένα τεράστιο κενό στο σύστημα φορολόγησης των ακινήτων, που θα δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα από αυτά που θα έλυνε.
Δικαιολογίες για το μπάχαλο
Τα προβλήματα που συνάντησε και εξακολουθεί να μην μπορεί να ξεπεράσει το υπουργείο Οικονομικών στη δημιουργία ενός νέου και μόνιμου μηχανισμού υπολογισμού αξιών για τη φορολόγηση των ακινήτων είναι τα εξής:
– Πολύ περιορισμένος αριθμός συναλλαγών ακινήτων. Παρά τη μικρή ανάκαμψη του αριθμού των μεταβιβάσεων το τελευταίο έτος, παραμένουν σε τραγικά χαμηλά επίπεδα, και μάλιστα σε σημείο που, όπως λένε στο υπουργείο Οικονομικών, δεν μπορεί καν να στοιχειοθετηθεί ο όρος “αγορά”.
– Οι αξίες μεταβίβασης που αναγράφονται στα συμβόλαια ακινήτων δεν είναι σε πολλές περιπτώσεις οι πραγματικές, καθώς εξακολουθεί να υπάρχει το κίνητρο της συμπίεσης της αξίας προκειμένου να αποφύγει ο αγοραστής το τεκμήριο απόκτησης περιουσιακού στοιχείου.
– Δεν υπάρχουν αξιόπιστες βάσεις δεδομένων για τις αξίες των ακινήτων πέραν αυτής της Τράπεζας της Ελλάδος.
Αυτό στο οποίο καταλήγουν στην αρμόδια επιτροπή και αναμένεται να εισηγηθούν στην ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών είναι απλώς μια επικαιροποίηση των τιμών ζώνης των ακινήτων.
Το τρικ των τιμών που δήθεν πέφτουν
Μπορεί τελικά οι τιμές ζώνης να επικαιροποιηθούν και στις περισσότερες περιπτώσεις να μειωθούν σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει και ότι θα μειωθεί το φορολογικό βάρος για τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Το ίδιο το Μνημόνιο προβλέπει ότι η μείωση των αντικειμενικών αξιών θα πρέπει να συνοδευτεί με αύξηση των συντελεστών και τροποποίηση των κλιμακίων του ΕΝΦΙΑ. Αυτό θα γίνει προκειμένου τα έσοδα που βεβαιώνονται με τον ΕΝΦΙΑ να παραμείνουν στα 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ και να μην τεθούν σε κίνδυνο οι δημοσιονομικοί στόχοι, γεγονός που θα δημιουργούσε την ανάγκη για πρόσθετα μέτρα.
Από τη μείωση των τιμών ζώνης, ωστόσο, θα επέλθει περιορισμός του φορολογικού κόστους των μεταβιβάσεων ακινήτων κάθε είδους. Εφόσον, βέβαια, δεν αλλάξουν οι συντελεστές υπολογισμού των φόρων, αναμένεται να μειωθεί το φορολογικό κόστος για την αγορά ακινήτου, τις κληρονομιές, γονικές παροχές και δωρεές.
*Αναδημοσίευση από το “Κεφάλαιο” που κυκλοφορεί.
